عبدالرحمن بامهرنى
سهركهفتنا خویندكاری ژ پولهكێ بو پولا دی ل قوتابخانێ، نه رامانا وێ ئهوه ئاستێ زانستی یێ ڤی خویندكاری گهلهك باشه. نهخێر، ژبهر كو ئهو پیڤهرێ خویندكار پێ ژ هولا ئهزمونان دهرباز بوی گرنگه، ئایا ئهوی خویندكاری شیایه چهند مفای ژ وانێن خوه یێن روژانه وهربگریت. گهلهك خال ههنه و من دڤێت ئاماژێ بو هندهكان ژێ بدهم كو نهخێر ئاستێ خویندكاری نه ل پلهكا پێدڤی یه و دێ ل پاشهروژێ ژی كارتێكرنا خۆ ههبیت و ئهو خویندكار یێ بهرههمهێنهر نابیت، ئهو ئهگهرێن دبنه بهربهست ژی ژبو دابهزینا ئاستێ خویندكار، ئهز دشێم دڤان خالان دا چارچوڤه بكهم.
خلا ئێكێ: خویندكار یێ وانێن خوه یێن روژانه دخوینیت، نهك وهك تێگههشتن بهلكو وهك دهرخكرن. ماددێن زمانی وهك كوردی، عهرهبی و ئنگلیزی، بو وی گهلهك بزهحمهتن ژبهر كو دڤێت ژبهر بكهت، نهك لدویڤ تێگههشتنا خوه بهرسڤێ بدهت. زمانێ كوردیێ كو زمانێ دایكێ یه بو وی، ب شێوهزارێ وی نههاتیه نڤیسین و گهلهك جاران ماموستایێ وی ژی خوه دسهر هندهك رسته و رامانان را دهاڤێژیت كو نهشێت شروڤهكرنهكا پێدڤی بو بدهت و خویندكار دبابهتی بگههیت. گهر ماموستای بابهت گههاند و خویندكار باش فههمكر ژی، ههر نهشێت بهرسڤا دروست بدهت، ژبهر كو دێ لدویڤ تێگههشتنا خوه بهرسڤێ دهت و گهلهك ماموستایێن ههین دڤێت بهرسڤا خویندكار بو تاقیكرنا ماددێ وی وهك یا نڤیسی بیت ئهوا د پهرتوكا قوتابخانێ دا هاتیه نڤیسین. گهر ماموستا دگهل خویندكاران یێ هاریكار ژی بیت و لدویڤ شێوهزارێ خوه بهرسڤێ بدهت و بتنێ وی تێگههشتنا خویندكاری ژی بڤێت، ژبهر كو دارشتنا خویندكاری بو بهرسڤدانا وێ پرسیارێ نه یا باشه، ههر نهشێت ئاستێ خویندكاری دبهرسڤدانا وی دا دیار بكهت و خالا پێدڤی بو خویندكار ل سهر كاغهزا تاقیكرنێ بدانیت. ئهڤێن هه ئهگهر بو زمانێ كوردییێ بن كو زمانێ ئاخفتنا وی یا روژانه یه، پا دێ تێگههشتنا وی بو زمانێ عهرهبی و ئنگلیزی دچاوا بن. ژبلی ماددێن دی وهك كومهلایهتی و بیركاری و فیزیا و كیمیا و تا دوماهیێ.
خالا دووێ: ژبلی ئهركێ مال و ئهگهر تاقیكرنهك ل بهراهیا خویندكاری ههبیت، چ گرێدانێن دی دناڤبهرا خویندكاری و قوتابخانا وی و ماموستای دا نینن كو قوتابخانه ببیته هزرا سهرهكی یا خویندكار و پێڤه بهێتهگرێدان. ژبهر كو ماموستا بتنێ یێ گرێدایی گههاندنا وانا روژانه یه و دهزرا وی دایه، دێ چاوان پهرتوكا خوه دگهل دوماهیا سهرێ سالێ، بدوماهی ئینیت.
سهركهفتنا خویندكاری ژ پولهكێ بو پولا دی ل قوتابخانێ، نه رامانا وێ ئهوه ئاستێ زانستی یێ ڤی خویندكاری گهلهك باشه. نهخێر، ژبهر كو ئهو پیڤهرێ خویندكار پێ ژ هولا ئهزمونان دهرباز بوی گرنگه، ئایا ئهوی خویندكاری شیایه چهند مفای ژ وانێن خوه یێن روژانه وهربگریت. گهلهك خال ههنه و من دڤێت ئاماژێ بو هندهكان ژێ بدهم كو نهخێر ئاستێ خویندكاری نه ل پلهكا پێدڤی یه و دێ ل پاشهروژێ ژی كارتێكرنا خۆ ههبیت و ئهو خویندكار یێ بهرههمهێنهر نابیت، ئهو ئهگهرێن دبنه بهربهست ژی ژبو دابهزینا ئاستێ خویندكار، ئهز دشێم دڤان خالان دا چارچوڤه بكهم.
خلا ئێكێ: خویندكار یێ وانێن خوه یێن روژانه دخوینیت، نهك وهك تێگههشتن بهلكو وهك دهرخكرن. ماددێن زمانی وهك كوردی، عهرهبی و ئنگلیزی، بو وی گهلهك بزهحمهتن ژبهر كو دڤێت ژبهر بكهت، نهك لدویڤ تێگههشتنا خوه بهرسڤێ بدهت. زمانێ كوردیێ كو زمانێ دایكێ یه بو وی، ب شێوهزارێ وی نههاتیه نڤیسین و گهلهك جاران ماموستایێ وی ژی خوه دسهر هندهك رسته و رامانان را دهاڤێژیت كو نهشێت شروڤهكرنهكا پێدڤی بو بدهت و خویندكار دبابهتی بگههیت. گهر ماموستای بابهت گههاند و خویندكار باش فههمكر ژی، ههر نهشێت بهرسڤا دروست بدهت، ژبهر كو دێ لدویڤ تێگههشتنا خوه بهرسڤێ دهت و گهلهك ماموستایێن ههین دڤێت بهرسڤا خویندكار بو تاقیكرنا ماددێ وی وهك یا نڤیسی بیت ئهوا د پهرتوكا قوتابخانێ دا هاتیه نڤیسین. گهر ماموستا دگهل خویندكاران یێ هاریكار ژی بیت و لدویڤ شێوهزارێ خوه بهرسڤێ بدهت و بتنێ وی تێگههشتنا خویندكاری ژی بڤێت، ژبهر كو دارشتنا خویندكاری بو بهرسڤدانا وێ پرسیارێ نه یا باشه، ههر نهشێت ئاستێ خویندكاری دبهرسڤدانا وی دا دیار بكهت و خالا پێدڤی بو خویندكار ل سهر كاغهزا تاقیكرنێ بدانیت. ئهڤێن هه ئهگهر بو زمانێ كوردییێ بن كو زمانێ ئاخفتنا وی یا روژانه یه، پا دێ تێگههشتنا وی بو زمانێ عهرهبی و ئنگلیزی دچاوا بن. ژبلی ماددێن دی وهك كومهلایهتی و بیركاری و فیزیا و كیمیا و تا دوماهیێ.
خالا دووێ: ژبلی ئهركێ مال و ئهگهر تاقیكرنهك ل بهراهیا خویندكاری ههبیت، چ گرێدانێن دی دناڤبهرا خویندكاری و قوتابخانا وی و ماموستای دا نینن كو قوتابخانه ببیته هزرا سهرهكی یا خویندكار و پێڤه بهێتهگرێدان. ژبهر كو ماموستا بتنێ یێ گرێدایی گههاندنا وانا روژانه یه و دهزرا وی دایه، دێ چاوان پهرتوكا خوه دگهل دوماهیا سهرێ سالێ، بدوماهی ئینیت.
ههر مژویلكرنهك دڤی دهربارهی دا بو ماموستای و بدوماهی هاتنا پهرتوكا وی گهلهكه، ژبهر هندێ ژی ئهو دهرفهت بو وی رێك ناكهڤیت كو بهرێ خویندكاری بدهته هندهك بیاڤێن دی كو گرێدایی وانێن وی بیت، چ ڤهكولین بیت یان دارشتنهك یان ئینانا نمونهیێن دی ژ دهرڤهی ئهوا دوانێ دا هاتی، ماموستا نهشێت ل هنداڤ سهرێ ههمی خویندكاران راوهستیت و كا ئایا ههر ئێكی ژوان چهند د وانا خوه گههشتیه، ئهڤه ژی دزڤریت بو دوو ئهگهران، ئهو ژی، ئێك: ههر پولهكێ رێژهكا زێدهتر ژ یا دهستنیشانكری یا خویندكاران تێڤه ههنه، دوو: ماموستا ههول نادهت ژ پهرتوكا ماددێ خو وان بابهتان ههلبژێریت یێن كو راست دێ خویندكار شێت مفای ژێ وهرگریت و تێگههیت، بتنێ چاڤێ وی یێ لێ، ماددهی ههمیێ بگههینته خویندكاری و بو وی گهلهك گرنگه ل دوماهیا سالێ بێژیته خویندكاران، بو تاقیكرنێ ژ بهرگی بو بهرگی داخله.
خالهكا دی كو پاشماوێن خوه یێن خراب ل سهر خویندكاران و ئاستێ وی یێ زانستی دهێلیت، ئهو ژی نهبونا ماموستایێ تایبهتمهنده، دێ بینی ئێك ماموستا دئێك قوتابخانه ڤه دێ دوو ماددهیان بێژیت، ئهڤه ژی نه دبهرژهوهندا خویندكاری دایه و نه دبهرژهوهندا ماموستای ژی دایه، ژبهر كو ژبلی وهستیانا ماموستای بو گههاندنا دوو ماددهیان، ماموستا بخوه نهشێت ژ دهرحهق دهركهڤیت. ئهگهر بتنێ ماددهیهك بیت، دێ ماموستا زانیت دێ چ خال گههینیته خویندكاری و دێ لدویڤ ئاستێ وی شێت دگهل ههمی خویندكاران بیت و دێ پتر یێ داهێنهر بیت، دێ شیان ههبن خویندكاران ب مادهیێ ڤهگرێدهت، دێ بهرێ خویندكاری دهته هندهك ژێدهرێن دی و بابهتی پتر شروڤهكهت، بهلێ دهما دوو بابهت یان سێ بابهت ددهستان دا بن، هینگێ ماموستا بخوه دێ دناڤبهرا بابهتێن خوه دا بهرزه بیت و هندی شیایی دێ گههینیت و یا نهشیای ژی یان دێ خوه دسهر راهاڤێژیت یان برهنگهكێ نه یێ دروست دێ گههینیت و دێ لبهر خویندكاری ژی بهرزه بیت.
خالهكا دی یا ههی كو ب خویندكاری ڤه یا گرێدایه، ئهو ژی خویندكار تا نوكه نهشیایه بهرهڤ تایبهتمهندیێ ڤه بچیت و ئهو رێك و بیاڤ بو پهیدا نهبوینه، بو بنه نیشاندهر و رێخوشكهر كو بزانیت دێ بهرهڤ چ خاندن ڤهچیت، گهلهك ئهگهر ههنه بو دبنه رێگر كو نهشیابیت ئارهزویا خوه ههلبژێریت، ڤێجا چ ئهو ئهگهر رێژا نمرێن وی یێن تاقیكرنان بن یان گوهدانا ههڤالا و چاڤلێكرن بیت. بمن وهره كێماسی ل سیستهمێ پهروهردێ ههیه كو نهشیایه سهرپهرشتێن پهروهردێ بو قوناغێن خواندنێ دانیت یان ئهو سهرپهرشتێ ههی ژی، نه ل وی ئاستێ دویڤچونێ بویه كو بشێت بو خویندكاری ببیته هاریكار و ئهو خویندكار ب سهركهفتیانه دێ بهرهڤ چ تایبهتمهندی ڤهچیت. خالا لاواز دسیستهمێ پهروهردێ دا، بمن وهره نهشیایه تایبهتمهندیا بهرههڤ بكهت، پێنهڤێت بارودوخێ ژیانا ئهڤرو ژی هاریكاره ژبو وێ چهندێ دهما خویندكار ل قوناغا خاندنێ ب دوماهی بهێت، نهزانیت دێ كیڤه چیت یان دێ چ ئارمانج بخو ههلبژێریت، خویندكارێن پیشهیی بو نموونه تا ژ خاندنا خو یا ئامادهی ب دوماهی دهێن، نزانن كا بوچی دخوینن و نهشێن مفای ژ خاندنا خو وهربگرن بو كارهكێ پیشهی، بو نموونه دهرچویێ بهشهكێ كارهبایی ل رێڤهبهریا كارهبایێ بهێته دامهزراندن یان وێ هزرێ بكهت كو ئهو خاندنا ئهكادیمی دشێت دكارێ ئازاد دا، وهك بسپورهكێ كارهبای كار بكهت. ئایا ئهو خویندكار رێ بو هاتیه نیشاندان كو دێ دڤی بواری دا شێت دووجاركی قازانجێ كهت و دێ گهلهك كار میننه ب هیڤیا وی ڤه و دێ خزمهتا وی ژی بو خهلكێ دهڤهرا وی و مللهتێ وی پتر بیت.
خالهكا دی كو ئهز دبینم كارتێكرنێ ل ئاستێ زانستی دكهت، ئهو ژی ماموستایێن تایبهتمهندن كو خێزانێن زهنگین دشێن بو زاروكێن خوه ماموستای بگرن و یێن دی نه، ژبیرنهكهن ژی گهلهك جاران هاریكاریهكا نه دروست دڤی بیاڤی دا ههیه، كو براستی ئهڤه بابهتهكێ دی یه یان ژی دهما خویندكاری دگههیته قوناغا ئامادهی، چ ل بهر سینگی ههیه هزرێ تێدا بكهت و وهك ئاینده بخو بدانیت و بكهته پروژه و خاندنا خو ل سهر تمام بكهت.
بویه دڤێت دناڤ پهروهردێ دا سیستهمهك ههبیت بو دویڤچونا ههر خالهكێ ژڤان ئهڤێن مه بهحسكرین. یا باشتره ژی ئهگهر لیژنهیهكا تایبهتمهند ههبیت و ههر سال رێژا دهرچونا ههر قوتابخانهكێ بگههنه بهر دهستێ وان و ل وان ئهگهران بزڤرن، یێن رێژا قوتابخانهكێ ژ قوتابخانهكا دی جودا و دیسان ههڤبهركرنهكا دی دناڤبهرا قوتابخانێن باژێری و قهزا و ناحی و كومهلگههان دا ههبیت و ههڤبهركرنهك بو رێژهیێن سهركهفتنێن پارێزگههێ دگهل پارێزگهها دی، یا گرنگتر ژی رێژهیا دهرچونا خویندكارێن قوتابخانهكێ ل ماددهیهكی بهرامبهر خویندكارێن قوتابخانهكا دی ل ههر وی ماددهی، بهێنه ههڤبهركرن و ئهگهر ماموستا نهشیابیت ماددێ خوه بگههینیت، ئهو ماموستا ژ فێركرنێ بهێته دویر ئێخستن یان ژی خولێن تایبهت بو وان جوره ماموستایان بهێنه ڤهكرن. ئهز ل باوهرم ژی تا ئهگهرێن داكهفتنێ و نزمبوونا ئاستێ زانستی، لدهڤ خویندكاران نههێنه دیاركرن.. رێگه چاره ژی بو ناهێته ڤهدیتن
ليست هناك تعليقات:
إرسال تعليق