عبدالرحمن بامه‌رنى
ژیێ مروڤی دگه‌له‌ك قوناغان را ده‌رباس دبیت، ئه‌و كه‌سێن ته‌ندروستیا وان ئاسایی دشێن سه‌ره‌ده‌ریێ دگه‌ل هه‌ر ئێك ژڤان قوناغان بكه‌ن. پیراتی ئێكه ژ قوناغێن هه‌ره بزه‌حمه‌ت كو هه‌ر كه‌سێ گه‌هشتبیته ڤێ قوناغێ هه‌ست بڤێ چه‌ندێ بكه‌ت، بتایبه‌ت ژی ئه‌ڤ بیروكه‌یه بو پیره‌مێره‌كێ ل روژهه‌لاتا ناڤه‌راست ژیا بیت. هه‌می كه‌س وه‌ك ئێك نه‌شێن ڤێ قوناغێ بو خو ملكه‌چی بكه‌ن، پتریا ئه‌و كه‌سێ دڤی عه‌مری دا دبورن، مرنه‌كا بله‌ز دخازن.
پیراتی چی یه؟
جارێ گه‌ر ئه‌م وه‌ك ده‌ستپێكه‌كا ساده ته‌مه‌نه‌كێ گونجای بو پیراتیێ ده‌ست نیشان كه‌ین، دێ گه‌هینه دوماهیك قوناغا ژیێ مروڤ تێدا دبوریت، ئه‌و ژی گه‌هشتنا ژیێ مروڤی یه بو ته‌مه‌نێ 63 ێ سالیێ. به‌لێ پێناسا زانستی یا دروست بو ڤێ قوناغێ بره‌نگه‌كێ دی هاتی یه دیاركرن و هنده‌ك بیروكه بو هندێ دچن كو پیراتی قوناغه‌كا سروشتی یه، دسه‌ر ژیێ مروڤی دا دبوریت وه‌ك هه‌ر قوناغه‌كا دی و پێشكه‌فتنه‌كا فسیولوژی یه وه‌كی قوناغا زاروكینی و سنێله‌یێ و تا دگه‌هیه پیراتیێ. دیسان بیروكه‌یه‌كا دی هه‌یه دبێژیت، پیراتی ژ ئه‌نجامێ گه‌له‌ك دیاردان په‌یدا دبیت وه‌ك نه‌ساخیێن دوم درێژ، نه‌باشیا خارنا پێدڤی بو له‌شی، گوهرینێن كه‌ش و هه‌وای، بارێ ده‌رونی یێ مروڤی و وه‌رگرتنا رێژه‌یه‌كا زور ژ ده‌رمانا كو دخوه بخوه دا ئه‌ڤه هه‌می ژی ئه‌گه‌رن، نیشانێن پیراتیێ زوی بسه‌ر مروڤی دا په‌یدا ببن. لڤێره بوچونا ژ هه‌میا به‌رئاقلتر بو قوناغا پیراتیێ لده‌ف هه‌ر كه‌سی دیار دبیت، ده‌ما بارێ وی یێ ده‌رونی و شیانێن وی یێن هزركرنێ و كاركرنێ و ته‌ندروستیا وی روژ بو روژ به‌ره‌ف لاوازیێ دچیت، به‌راورد دگه‌ل كه‌سانه‌كێ دی و دژیێ وی دا و یێ ساخله‌م.
گه‌ر ئه‌م ڤێ پیراتیێ ل سه‌ر خه‌لكی بكه‌ینه نمونه، ئه‌و ژیێ ئه‌و تێدا دبورن و دگه‌هنێ و هه‌ست ب پیربونێ دكه‌ن. ئایا ئه‌و د چ ته‌مه‌ن دا و لدویڤ چ پیڤه‌ر ڤێ قوناغێ بو خو ده‌ست نیشان دكه‌ن! ئه‌م ناگه‌هینه وێ راستیا مه دڤێت، ژبه‌ر كو ئه‌و پیڤه‌رێ خه‌لك پێ پیراتیێ دپیڤیت گه‌له‌ك یێ جودایه ژ ئه‌وا قوناغێن ژیانێ ئێك ل دویڤ ئێك ژ ته‌مه‌نێ مروڤی دكوژیت و خو ل سه‌ر هه‌ر كه‌سی دسه‌پینیت. دڤێت جیاوازیه‌كێ بێخینه دڤان هه‌ر دوو پیڤه‌ران دا، ئه‌و ژی.
ژیێ مروڤی دگه‌له‌ك قوناغان را ده‌رباس دبیت، ئه‌و كه‌سێن ته‌ندروستیا وان ئاسایی دشێن سه‌ره‌ده‌ریێ دگه‌ل هه‌ر ئێك ژڤان قوناغان بكه‌ن. پیراتی ئێكه ژ قوناغێن هه‌ره بزه‌حمه‌ت كو هه‌ر كه‌سێ گه‌هشتبیته ڤێ قوناغێ هه‌ست بڤێ چه‌ندێ بكه‌ت، بتایبه‌ت ژی ئه‌ڤ بیروكه‌یه بو پیره‌مێره‌كێ ل روژهه‌لاتا ناڤه‌راست ژیا بیت. هه‌می كه‌س وه‌ك ئێك نه‌شێن ڤێ قوناغێ بو خو ملكه‌چی بكه‌ن، پتریا ئه‌و كه‌سێ دڤی عه‌مری دا دبورن، مرنه‌كا بله‌ز دخازن.
پیراتی چی یه؟
جارێ گه‌ر ئه‌م وه‌ك ده‌ستپێكه‌كا ساده ته‌مه‌نه‌كێ گونجای بو پیراتیێ ده‌ست نیشان كه‌ین، دێ گه‌هینه دوماهیك قوناغا ژیێ مروڤ تێدا دبوریت، ئه‌و ژی گه‌هشتنا ژیێ مروڤی یه بو ته‌مه‌نێ 63 ێ سالیێ. به‌لێ پێناسا زانستی یا دروست بو ڤێ قوناغێ بره‌نگه‌كێ دی هاتی یه دیاركرن و هنده‌ك بیروكه بو هندێ دچن كو پیراتی قوناغه‌كا سروشتی یه، دسه‌ر ژیێ مروڤی دا دبوریت وه‌ك هه‌ر قوناغه‌كا دی و پێشكه‌فتنه‌كا فسیولوژی یه وه‌كی قوناغا زاروكینی و سنێله‌یێ و تا دگه‌هیه پیراتیێ. دیسان بیروكه‌یه‌كا دی هه‌یه دبێژیت، پیراتی ژ ئه‌نجامێ گه‌له‌ك دیاردان په‌یدا دبیت وه‌ك نه‌ساخیێن دوم درێژ، نه‌باشیا خارنا پێدڤی بو له‌شی، گوهرینێن كه‌ش و هه‌وای، بارێ ده‌رونی یێ مروڤی و وه‌رگرتنا رێژه‌یه‌كا زور ژ ده‌رمانا كو دخوه بخوه دا ئه‌ڤه هه‌می ژی ئه‌گه‌رن، نیشانێن پیراتیێ زوی بسه‌ر مروڤی دا په‌یدا ببن. لڤێره بوچونا ژ هه‌میا به‌رئاقلتر بو قوناغا پیراتیێ لده‌ف هه‌ر كه‌سی دیار دبیت، ده‌ما بارێ وی یێ ده‌رونی و شیانێن وی یێن هزركرنێ و كاركرنێ و ته‌ندروستیا وی روژ بو روژ به‌ره‌ف لاوازیێ دچیت، به‌راورد دگه‌ل كه‌سانه‌كێ دی و دژیێ وی دا و یێ ساخله‌م.
گه‌ر ئه‌م ڤێ پیراتیێ ل سه‌ر خه‌لكی بكه‌ینه نمونه، ئه‌و ژیێ ئه‌و تێدا دبورن و دگه‌هنێ و هه‌ست ب پیربونێ دكه‌ن. ئایا ئه‌و د چ ته‌مه‌ن دا و لدویڤ چ پیڤه‌ر ڤێ قوناغێ بو خو ده‌ست نیشان دكه‌ن! ئه‌م ناگه‌هینه وێ راستیا مه دڤێت، ژبه‌ر كو ئه‌و پیڤه‌رێ خه‌لك پێ پیراتیێ دپیڤیت گه‌له‌ك یێ جودایه ژ ئه‌وا قوناغێن ژیانێ ئێك ل دویڤ ئێك ژ ته‌مه‌نێ مروڤی دكوژیت و خو ل سه‌ر هه‌ر كه‌سی دسه‌پینیت. دڤێت جیاوازیه‌كێ بێخینه دڤان هه‌ر دوو پیڤه‌ران دا، ئه‌و ژی.
1ـ قوناغێن ژیانێ:
بگشتی ژیێ هه‌ر مروڤه‌كی دچه‌ند قوناغان را ده‌رباس دبیت، هه‌ر ئێك ژڤان قوناغان ژی هه‌ڤبه‌ندیێن دگه‌ل هه‌ستێن مروڤی و ژیوارێ مروڤ ژیانا خوه تێدا دبه‌ته سه‌ر، یێن هه‌ین. بو نمونه ده‌ما هه‌ر كه‌سه‌ك هێژ دقوناغا زاروكینیێ دا، بتنێ سه‌رنجا وی ل سه‌ر یاریكێن زاروكا نه و دێ چاوان ده‌مێ خوه بڤێ چه‌ندێ ڤه بورینیت. قوناغه‌كه زاروك زوی فێری تشتێن نوی دبیت و زوی هه‌ر نویاتیه‌كێ وه‌ردگریت. ده‌ما دبیته سنێله دگه‌هیته قوناغا عه‌شقێ و په‌نای بو ره‌گه‌زێ به‌رامبه‌ر دبه‌ت و هه‌ر بڤی ره‌نگی د ته‌مه‌نه‌كێ مه‌زنتر دا هزرێ ل گرێدانا هه‌ڤژینیێ دكه‌ت، هوسا هزرێ ل مالداریێ و ئایندێ خوه دكه‌ت و پیراتیێ و مرنێ.
2ـ قوناغێن ژیێ مروڤی:
پیڤه‌رێ ڤان قوناغان گرێدایی سالێن ژیێ مروڤی نه و ئه‌و ژیوارێ مروڤ دناڤدا روژانێن خوه دبه‌ته سه‌ر. هه‌ر كه‌س نه‌شێت سالێن ده‌ست نیشانكری بو بهه‌لبژێریت یان بێژیت ژڤی ته‌مه‌نی تا ژی دگه‌هیته هنده سالیێ ئه‌ڤ كه‌سه د فلانه قوناغێ دایه. ئه‌ڤ قوناغێن هه بو گه‌له‌كان بارگرانی نه، ژبه‌ر كو هنده‌ك زوی ژ هه‌ر قوناغه‌كێ ده‌رباز نابن و ل هنده‌كان گیرو دبن، هنده‌ك كه‌س ژی هه‌ست بهنده‌ك ژڤان قوناغان ناكه‌ن، هه‌ر زوی دسه‌ر دا دبورن و ده‌رباز دبن.
تێگه‌هشتنا كه‌سی بو ده‌ست نیشانكرنا هه‌ر ئێك ژڤان قوناغان، كارتێكرنێن خوه یێن باش و خراب ل سه‌ر ژیێ مروڤی دهێلیت. ژبه‌ر كو ژبلی لایه‌نێ ته‌ندروستی، هه‌ستێن مروڤی ژی كارتێكرنا ده‌رونێ مروڤی بێ هێز دكه‌ت و هه‌ستا ب پیربونه‌كا بله‌ز و نه دده‌مێ خوه دا په‌یدا دكه‌ت. بو نمونه دێ گه‌له‌ك كه‌سان بینی كو دژیه‌كێ مه‌زن دانه دگه‌ل هندێ ژی كه‌شخه و سوحبه‌ت و هه‌ڤالینی و ده‌ركه‌تن و گه‌ریانێن وی یێن گه‌نجانه. مروڤ دگه‌ل وان كه‌سان هه‌ست ب به‌رده‌وامیا ژیانێ و خوشیا وێ هه‌مبێز دكه‌ت. به‌روڤاژی ڤێ چه‌ندێ هنده‌ك دكاملانا ژیێ خوه دانه و تێكه‌لیا دگه‌ل وان، خر بێزاری و بێهن ته‌نگیه. دێ بینی هیڤی و ئومێدێن وی بو ژیانێ یێن ژێك ڤه‌قه‌تیاین و دێ هه‌ست پێكه‌ی یێ روژێن خوه دهژمێریت، دیسان كار و كوكێ وی، بو وی نه یێ گونجایه و چ لبه‌ر بكه‌ت بو وی نه گرنگه، چاڤێ وی ل ئاینده‌یی و مالداریێ و تا دوماهیێ هه‌ر نه‌مایه.
لڤێره ئاشكه‌را دبیت، ته‌مه‌نێ مروڤی چ په‌یوه‌ندی ب ژیانا مروڤی ڤه نینه. بتنێ دێ مینیت كا هه‌ر كه‌سی چاوان سه‌ره‌ده‌ری دگه‌ل ژیانێ كریه، به‌لگه ژی بو ڤێ چه‌ندێ هه‌ر كه‌سێ بمریت بتنێ ل سه‌ر كێلیا وی روژا بونا وی و روژا مرنا وی دهێته نڤێسین، كه‌س نابێژیت لڤی ژی ئه‌ڤ كه‌سێ هه یێ پیربوی یان ل فلانه سالێ یێ گه‌نج بوو و تا دوماهیێ.
هه‌تا ڤێرێ ئه‌م گه‌هشتینه ئه‌نجامه‌كی كو پیربونێ و پیراتیێ چ گرێدان و په‌یوه‌ندیێن راسته‌وخو دگه‌ل ته‌مه‌نێ مروڤی دا نینن! ڤێجا دا كو مفا ژ هه‌ر قوناغه‌كا ته‌مه‌نی بهێته وه‌رگرتن، فه‌ره ئه‌ڤ بیروكه‌یه ل سه‌ر هه‌می كه‌سان و هه‌ردوو ره‌گه‌زان و هه‌می قوناغێن ژیانێ بهێته په‌یره‌وكرن. بو پیران یان دان عه‌مران بهێته ڤه‌خواندن، چ ئه‌ڤ ڤه‌خواندنه برێكێن سمینار و خوبه‌خشان بن یان ئه‌ڤ رێكخراوێن تایبه‌ت ب پیران ڤه خوه لڤێ چه‌ندێ بكه‌نه خودان. یا گرنگ دێ چاوان شێین گیانه‌كێ دی ده‌ینه ڤی ته‌مه‌نێ هه و باوه‌ریێ بو په‌یداكه‌ین كو هێژ هه‌ست ب ئێكسپایربونێ نه‌كری!
فه‌ره هه‌ر كه‌سی كومه‌كا پروژان بو ئایندێ خوه هه‌بن و ژبو كار بكه‌ت، ئه‌ڤ چه‌ندا هه‌ژی تێگه‌هه‌كه ب ده‌رونی مروڤی ڤه یێ گرێدایی. هه‌ر كه‌سێ ڤی تێگه‌هی ب دروستاهی وه‌رگریت دێ ژیان بو كه‌ته كه‌نی و هه‌ر كه‌سێ به‌روڤاژی خوه تێبگه‌هینیت، نه بتنێ كارتێكرنه‌كا نێگه‌تیف ل خوه دكه‌ت، به‌لكو یێن ل ره‌خ و دوورێن خوه ژی بێ ئومێد دهێلیت.
ليست هناك تعليقات:
إرسال تعليق