عبدالرحمن بامه‌رنى
ئه‌گه‌ر ئه‌م ئازادییا تاكه كه‌سی بكه‌ینه پیڤه‌ر بو هه‌ر گوهرینه‌كێ و ئافراندنه‌كێ، دێ بینین ده‌رفه‌تا ڤێ ئازادیێ مه نه‌دیته و ئه‌گه‌ر ده‌رفه‌ت بو په‌یدابونا وێ هه‌بن ژی، ئه‌م نه‌شیاینه بكار بینین ژبه‌ر چه‌ندین فشاران كو دێ كه‌ینه بابه‌ته‌ك بو دان و ستاندنێ. ئه‌گه‌ر گوهرینێ وه‌ك پێنگاڤه‌ك بو باشتربونێ وه‌ربگرین، دێ بینین هه‌ر ده‌م مروڤان حه‌ز ل وان رێكان هه‌بویه كو زوی پێ بگه‌هنه ئامانجه‌كێ و ژیانا خوه پێ ئاسوده‌تر لێ بكه‌ن. ژڤێ هه‌ڤكێشه‌یێ ژی خه‌ون و خوزیێن وی بو گه‌له‌ك بیاڤان بژاله دبن، به‌لێ دبیت ئه‌و تشتێن كو خه‌ون و خوزیێن وی ل سه‌ر ئاڤا دبن، هێشتا برێڤه بن یان نه‌شیابیت ژبه‌ر هه‌ر ئه‌گه‌ره‌كێ هه‌ی، بگه‌هیتێ. ئه‌گه‌ر بزڤرینه هه‌ڤكێشه‌یێ و ل گرێكا دكه‌ڤیته به‌ر سینگێ هه‌ر بزاڤه‌كێ بنێرین، دێ بینین كو هنده‌ك گرێدایی ره‌فتارێن مروڤی بخونه، كو مروڤی حه‌زا هه‌ی وان گرێكان لپشت خوه بهێلیت یان دسه‌ر را گاڤ بده‌ت، لێ هه‌رده‌م ئاسته‌نگه‌ك دكه‌ڤیته درییا وی دا، ئه‌و ژی كی دێ خه‌لكێ ل ره‌خ و دووران گوهریت یان رازی كه‌ت كو ئه‌ڤه باشترینه.
لڤێره بتایبه‌تی ته‌خا ره‌وشه‌نبیر دكه‌ڤیته به‌رامبه‌ر دورهێله‌كی كو گه‌له‌ك جاران دبیته ئه‌گه‌ر نه‌شێت برولێ خوه یێ ره‌وشه‌نبیرانه رابیت، تا دناڤ بچوكترین ته‌خ ژی دا یان تا دناڤ خێزانا خوه دا.
مه بڤێت و نه‌ڤێت كومه‌لگه‌هێ كورده‌واری و بتایه‌بتی لده‌ڤه‌را مه، ژ مێژه نینه هیبویه ژیانا باژێری و ژوێ ژیانێ ژی، ئه‌و ده‌رفه‌ت بو په‌یدا نه‌بویه كو خوه دگه‌ل پێشكه‌تنا نوكه و ڤێ ته‌كنه‌لوژیایێ بگونجینیت و نه بتنێ زوی دكه‌ڤیته خه‌له‌تیان، به‌لكو ئه‌ڤ كوما گوهرینان مێشكێ وی ئالوزتر لێكریه و دناڤبه‌را دوو دورهێلێن ژ ئێك جودا دا ئاسێ كریه، ئه‌و ژی به‌رێخودانا رابردویێ خوه و پاشماوێ باب و باپیران، كو ده‌وروبه‌رێن وی هه‌می ل سه‌ر وی چاڤدێرن و پێنگاڤ و ره‌فتارێن وی ل سه‌ر وی حساب دكه‌ن و گرێدانا وی رابردویێ ل سه‌ر وی (فه‌رز) كری، ب دورهێلێ ئه‌ڤرو كو پێ ل گه‌له‌ك ره‌وشت و تیتالان ددانیت و گه‌له‌كان ژێ ل پاش خوه دهێلیت. ده‌ما ئه‌م زاروكێن خو فرێدكه‌ینه قوتابخانێ و فێردكه‌ینه زانینێ و ده‌ما ئه‌م كومبیوته‌ری بو دكرین و دیجیتالان دئینینه دمالێن خوه ڤه و ب كونترولی ئه‌م دچركان دا ل جیهانێ هه‌میێ دنێرین و ده‌نگ و باسێن ملله‌تان سه‌ح و سی دكه‌ین، كا چ ل روژهه‌لات و روژئاڤایێ جیهانێ دروست دبیت و چ رویدده‌ت. ئه‌ڤه ئه‌م یێ به‌ره‌ڤ گوهرینه‌كێ ڤه دچین، مه دڤێت ئالیێ باشێ ڤێ پێلا پێشكه‌تنێ بو خوه راكێشین و دهه‌مان ده‌مدا، ئه‌م دترسین ئه‌ڤ گوهرینا هه بو مه بخرابی بزڤریته ڤه و باجا ڤێ پێنگاڤێ بده‌ین.
دبیت گه‌له‌ك ئه‌گه‌ر هه‌بن بو مه‌ترسی و نه وێره‌كیا مه و هه‌ر ئه‌ڤ ئه‌گه‌ره ژی پاشماوه‌ك بیت، ئه‌وێ ژ درێژییا وان شه‌ر و كاره‌ساتان بو مه ڤه‌مایی و ئه‌م جورئه‌ت نه‌كه‌ین چ تشته‌كێ نوی ب ئافرینین! ژبه‌ركو بتنێ ئه‌م یێن دحاله‌تێ به‌رگریێ دا و ئه‌و ره‌وشت و تیتالێن ژ باب و باپیران بو مه ڤه‌ماین و ئه‌و بیروباوه‌رێن وه‌ك ئایین ئه‌م ل سه‌ر دچین، ترسه‌كا دی بن، كو مه شیانێن خوه گونجاندنێ دگه‌لدا نه‌بن، هه‌ر نویاتیه‌كێ ژی ئه‌م سه‌ده‌ها حسابان بو بكه‌ین. ژبلی كو ململانا حزبابه‌تی شیانێن مه هه‌می چارچوڤه‌كرینه كو دێ ژێ به‌حس كه‌ین، ئه‌گه‌ر ئه‌م ره‌وشت و تیتالان و بیروباوه‌رێن ئایینی وه‌ك ده‌ستهه‌لات وه‌ربگرین، دێ بینین ئه‌ڤ ده‌ستهه‌لاتێن هه ل به‌رامبه‌ری ڤێ پێلا ته‌كنه‌لوژیایێ دئێكگرتی نه، هه‌ر چه‌نده ئه‌ڤ ده‌ستهه‌لاتێن هه بره‌نگه‌كێ جودا و به‌رته‌نگ خوه دگه‌هینه ره‌وشت و تیتالێن جڤاكی، مروڤی ب به‌رژه‌وه‌ندا كه‌سان ڤه گرێدده‌ن و پاشماوه‌كێ ژبیركری، دگه‌ل ده‌ستهه‌لاتا ئایینی كو ئه‌ڤرو یا ژ چارچوڤه‌یێ خوه‌یێ پیروز ده‌ردكه‌ڤیت و بو مه‌ره‌مێن سیاسی یێن به‌رته‌نگ دهێته بكارئینان. ژبه‌ر فشارا ڤان ده‌ستهه‌لاتان ژی ئه‌م نه‌شێین مروڤێن ئه‌كتیڤ بین، ژبه‌ركو هه‌ر تشتێ نوی، نویاتیه‌كه و زێده‌هیه‌كه بو وان ده‌ستهه‌لاتێن مه ژێ گوتی. ژبه‌ر هندێ ژی و دا كو هه‌ڤدژیێ دگه‌ل ده‌وروبه‌رێن خوه نه‌كه‌ین و توشی چ گرفتێن كومه‌لگه‌هی نه‌بین، ئه‌م خوه دویری هه‌ر تشته‌كی دكه‌ین، ئه‌گه‌ر تا راده‌یه‌كێ بچویك ژی مه گومان ل سه‌ر وی تشتی هه‌بیت. ژبه‌ر هندێ ئه‌م پتر ب كومه‌لگه‌هه‌كێ چاڤلێكه‌ر دهێینه نیاسین و بو هه‌ر نویاتیه‌كێ ژی مه ئه‌و وێره‌كی نینه خوه تێوه‌ركه‌ین، ئه‌گه‌ر سه‌دا سه‌د ژی ئه‌م بزانین چ پاشماوێن خراب ددویف را په‌یدا نابن. ژ ئه‌نجامێ ڤێ هه‌ڤكێشه‌ییا چاڤ ترسیایی، هه‌ر كه‌سێ پێ ل جورئه‌تا خوه نا و پێنگاڤه‌كێ بو پێشڤه چوو و ژ هێلا سورا جڤاكی و ئاینی ده‌رباز بو، دێ بینی شنوی خه‌لكێ دی چاڤ لێ دكه‌ت و ئه‌و تشت دبیته تشته‌كێ (عه‌ده‌تی). نمونه ژی مه گه‌له‌ك هه‌نه، هه‌ر ژ هاتنا سه‌ته‌لایتێ و دیتنا خه‌لكی بو ئه‌ڤ كه‌سێن ئه‌ڤ جیهازه دكێشانه دخانیێن خو ڤه و هه‌ر ژ كومبیوته‌ری و كافیین ئه‌نترنێتێ و كرنا به‌را جل و به‌رگان و تا كارێ روژانه ژی كو داهاتیه‌كی بو خێزانێ كوم ڤه دكه‌ت. دێ بینی كه‌سانه‌ك دكاره‌كی دا سه‌ركه‌ت و هه‌میا پێكڤه به‌رێخوه‌دایێ و نمونا دكانێن بیتزایێ و ڤه‌كرنا ماركێتا و جل و به‌رگان و تا ده‌ركه‌تنا سێرانان و گێرانا ئاهه‌نگان ژی! لڤێره ئه‌گه‌ر ئه‌م پسیاره‌كێ بكه‌ین و بێژین بو هه‌ر گوهرینه‌كێ مه چه‌ند كه‌س دڤێن پێ ل جورئه‌تا خوه بدانن تا خه‌لكێ دی ژی چاڤ لێبكه‌ت و تا ئه‌و تشت دبنه تشته‌كێ نورمال، یان كو هه‌ر پێنگاڤه‌كا نوی و هه‌ر كه‌سێ بڤێت گوهرینه‌كێ بكه‌ت، دڤێت دوو خالان دانیته پێش چاڤێن خوه، ئێك دڤێت هه‌ر پێرابونه‌ك دگه‌ل بیروباوه‌رێن ئایینی بگونجیت و یا دوێ ژی، دڤێت ئه‌و پێرابونه ژ بن پیڤه‌رێن جڤاكی ده‌رباز نه‌بیت، ژبلی ڤان هه‌ردوو فشاران ژی هه‌می تشته‌ك ئازاده و خه‌لك هه‌می دشێن به‌ره‌ف وان تشتان ڤه بچن.
تشتێ دی یێ شیانێن تاكه كه‌سی چارچوڤه دكه‌ت و به‌رزه‌دكه‌ت، به‌رزه‌كرن و مژویلكرنا كه‌سێ شیاوه دجهێ نه شیاو دا، بتایبه‌تی دڤان بیست سالێن بوری دا. ئه‌گه‌ر ئه‌م ده‌ستپێكا سه‌رهلدانێ بكه‌ینه قوناغه‌ك بو مروڤێ كورد و بتایبه‌تی ل كوردستانا ئازاد، دێ كه‌ڤینه به‌رامبه‌ر دورهێله‌كی كو بهه‌می لایه‌كی ڤه شیانێن مروڤی هاتینه به‌رزه‌كرن. ئه‌ڤ چه‌نده ژی بو دوو ئه‌گه‌ران دزڤریت، ئێك: ئه‌و عه‌قلیه‌تا پێ سه‌ره‌ده‌ری دگه‌ل ڤێ قوناغێ هاتیه‌كرن كو نه یا ساخله‌م بو، عه‌قلیه‌تا چیایی هاته په‌یره‌وكرن و عه‌قلیه‌تا چیایی ژی خزمه‌تا هه‌ردوو ده‌ستهه‌لاتێن عه‌شاییری و ئاینی دكه‌ت، گه‌له‌ك یا بزه‌حمه‌ت بو تو گوندییه‌كی بكه‌یه رێبه‌رێ باژێره‌كی، (دگه‌ل رێزگرتنێ بو خه‌بات و ماندیبون و قوربانیدانا وان ئه‌ڤێن به‌شداری شوره‌شێ بوین)، یان كو بسپوری و شاره‌زایی هاتنه مراندن بێی كو پلانه‌ك هه‌بیت بو مفا وه‌رگرتن و بكارئینانا ڤان بسپورییان دكارێن وان دا. دوو، حزبایه‌تی: سه‌رهلدانێ گوره‌پانا سیاسی ژ گوره‌پانه‌كا كوردایه‌تی كره گوره‌پانا ململانا حزبایه‌تی، ژڤێ ململانه‌یێ ژی، شیان و به‌هره‌مه‌ندییا تاكه كه‌سی گوری بگره و بكێشا حزبایه‌تی هاته‌كرن. هه‌لبژارتن و دامه‌زراندن ل سه‌ر بنیاتێ شیانێ و ئافراندنێ و بسپوریێ نه هاتیه بكارئینان! ئه‌نجامه‌كێ نه ته‌ندروست ژی ل پاش ما كو تا ئه‌ڤرو ژی ئه‌م ژڤێ چه‌ندێ رزگار نه‌بوینه. ژڤێ بیروكه‌یێ ژی مخابن نه بتنێ ئه‌م توشی ده‌رده‌سه‌رییان و شه‌رێن ناڤخویی بوین، به‌لكو ئه‌م نه‌شیاین گوهرینێ و ئافراندنێ ژی بكه‌ین.
ژ ئه‌نجامێ ڤێ هه‌ڤكێشه‌یێ، ئه‌م بوینه جڤاكه‌كێ مشه‌خور و داهێنان و ئافراندنا مه ژی یا چارچوڤه كریه و ئه‌م نه‌شێین خوه دگه‌ل دورهێلێ خوه بگونجینین، ئێك: ئه‌م نه‌شیاینه جڤاكێ خوه شروڤه‌بكه‌ین و تشتێن باش و خراب ژێك جودابكه‌ین و ئه‌گه‌ر تشته‌ك بو دوهی و رابردو یێ باش بیت، مه‌رج نینه هه‌ر ئه‌و تشت بو ئه‌ڤرو یا ته‌كنه‌لوژیایێ یا باش بیت، هه‌ر دیسان ژی ئه‌م رێزێ ل ئاینێ خوه بگرین دچارچوڤێ هاتیه ده‌ست نیشانكرن دا و ئه‌م بشێین بزانین ئه‌و چ تشتن ئه‌م دشێین بخو وه‌رگرین و ئافراندنێ تێدا بكه‌ین و دگه‌ل شوپا ئاینی ژی یا هڤدژ نه‌بیت یان كو ئه‌م ئاینی ژ ده‌وله‌تێ جودابكه‌ین، برامانا كه‌سێن ئایینی یێن بسپور و شاره‌زا دزانستێ ئاینی دا، بتنێ بو وان هه‌بیت بێژن، ئه‌ڤه دگه‌ل ئایینی دگونجیت و ئه‌ڤا هه‌نێ دگه‌ل ئایینی ناگونجیت. ململانا حزبایه‌تی بهێته چارچوڤه‌كرن و رێكخراو سه‌ندیكایێن پیشه‌ی و دیموكراتی دئه‌كتیڤ بن و كارێ خوه ئه‌نجام بده‌ن، دویری سیاسه‌ت یان كو په‌یره‌وێ تایبه‌تمه‌ندیێ و بسپوریێ دهه‌می بیاڤه‌كی دا بكار بینین. كه‌نگی ئه‌م شیاین خوه ژ ره‌وشت و تیتالێن خوه یێن جڤاكی رزگار كه‌ین، برامانا ئه‌و تشتێ باش بهێلین و ئه‌و تشتێ بو قوناغه‌كا مێژویی بتنێ باش ئه‌م دگه‌ل ئه‌ڤرویا نوی و سه‌رده‌م دا بگونجینین، كارێن خوه بێی مایتێكرنا ململانا حزبایه‌تی ئه‌نجام بده‌ین، هینگێ دێ ئه‌م ژ هه‌ڤدژییا دده‌رونێ خوه دا رزگار بین و دێ مه شیانێن خوه گوهارتنێ هه‌بن.
عبدالرحمن بامه‌رنى
ليست هناك تعليقات:
إرسال تعليق