السبت، 26 مارس 2016

بەرسڤەكا درەنگ بو نڤیسەرەكا عەرەب*

عبدالرحمن بامه‌رنى
بە پەلە، ئەڤ پەیڤە سێ‌ جاران لدویڤ ئێك هاتبو رێزكرن، (بە پەلە.. بە پەلە.. بە پەلە.. ئاژانسێن جیهانی ئاماژێ‌ بو ددەن)، ئەڤە دەستپێكا گوتارەكا نڤیسەرەكا عەرەب، بناڤێ‌ (منی حسێن) بو د مالپەرێ‌ (ئەلحیوار ئەلموتەمەندن) دا هاتیە بلاڤكرن، یا راست، قەلەمێ‌ ڤێ‌ نڤیسەرێ‌ زێدەتر ل سەر بابەتێن گرێدایی ژنانە و تشتێ‌ جوان ژی دنڤیسیت و دارشتنا وێ‌ ژی ژ وێ‌ جوانیێ‌ كێمتر نینە، ئەڤە ژی، نیشان ددەت كو ژنە نڤیسەرەكا خودان شیانە. تشتێ‌ سەرنجا من ژڤی بابەتی راكێشای، هەر چەندە ژمێژە گوتار هاتیە بلاڤكرن، نیشاندانا كومەلگەهێ‌ كوردی یە! ئەڤ كومەلگەهە ب كومەلگەهەكێ‌ عەشاییری، پاشكەفتی دایە ناسكرن، ئەو ژی دبیاڤێ‌ ژنان و مامەلەكرن دگەل دوسیێن حەژێكرنێ‌ ژلایێ‌ كچان ڤە. ئەڤێ‌ نڤیسەرێ‌ پالپشتی كریە سەر راپورتەكا (بی بی سی) كو دنڤیسینا خوە دا ئاماژە بو دای و هەر وەكو دبێژیت هەیڤانە 400 ژن ل كوردستانێ‌ دبنە قوربانیێن خوە كوشتنێ‌ و ژوان قوربانییان ژی، خو سوتنا ب ئاگری و تایبەت دەما دهێنە ئاشكەرا كرن كو پەیوەندیێن حەژێكرنێ‌ هەنە. هەر چەندە من نەڤێت بابەتی دوێ‌ چەندێ‌ دا وەرگرم كا ئەڤ راپورتا وێ‌ ئاماژە بو دای و بابەتێ‌ خوە ل سەر گەرم كری و گوتارا خوە پێ نڤیسای كا چەند راستی تێدا هەیە، لێ‌ هەر چاوا بیت، ئەڤ بابەتێ‌ هەنێ‌ یێ‌ هاتیە نڤیسین و ئەگەر راست بیت یان راست نەبیت، گوتار گەلەك یا هاتیە خواندن و ڤێ‌ گوتارێ‌ رویەكێ‌ نە شیرین بو كوردان یێ‌ دروست كری و یێ‌ بەرچاڤی جیهانێ‌ و تایبەتی جیهانا عەرەبی كری. 
ژبەركو گوتار بەری سێ‌ سالان یا هاتیە بلاڤكرن، ژبەر هندێ‌ زێدەتر ئەز ل سەر بابەتی و راپورتێ‌ نا راوەستم، لێ‌ دێ‌ دوو خالان كەمە هێڤێنێ‌ ڤێ‌ نڤیسینێ‌، ئێك: ئایا ئەم ددانەنیاسینا رویێ‌ دروستێ‌ پێكڤە ژیانێ‌ و یەكسانییا ژن و زەلامان دا د سەركەفتی بوینە؟ ئەگەر ئەم قوناغا پشتی سەرهلدانێ‌ وەربگرین. خالا دوێ‌: چ دكێل دبێ‌ ئاگر نینن و ئایا راستە تا نوكە ئەم نەشیاینە ل سەر مافێن ژنان راوەستین و ژن ژ نەچارەیێ‌ بەرەڤ ریێن خوە كوشتنێ‌ دچن؟!!
دخالا ئێكێ‌ دا، كو بهزرا من گەلەك یا گرنگە و ئەگەر خوە دویری قەیرانێن سیاسی یان ئابوری بكەین و بتنێ‌ بابەتێ‌ پێكڤە ژیانێ‌ و یەكسانییا دناڤبەرا ژنان دا وەربگرین، بهزرا من، ئەم د سەركەفتی نەبوینە! ئەز نابێژم گوهورین پەیدا نەبوینە، هزرا خەلكی نەهاتیە گوهورین، بەس ئەگەر مە پێنگاڤ بەرەڤ پێكڤە ژیانێ‌ و مافێ‌ مروڤی هاڤێتبن ژی گەلەك رێژەیی نە و تا نوكە ئەم نەشیاینە وەك پێدڤی خوە دگەل وەلاتێن پێشكەفتی و یێن رێزێ‌ ل مافێن مروڤی و دیموكراسیبونێ‌ دگرن بگونجینین و راستە چەندین بریار ژ پەرلەمانی د بەرژەوەندییا مافێن ژنان دا دەركەتینە، هەر ژ نەهێلانا كوشتنا وێ‌ یان ژی ژ یاسایا فرەژنیێ‌ و تا دگەهیە رێڤەبەریێن نەهێلانا توندوتیژیێ‌ بەرامبەری ژنان كو ژنان ژ هەر دەست درێژیەكێ‌ دپارێزن، لێ‌ ئەڤە بتنێ‌ بەس نینن، ژبەركو، ئەو بریارێن هەنێ‌، تنێ‌، رێگرتبون ل گەشەنەكرنا دیاردا كوشتنا ژنان ل سەر پاقژكرنا نامیسا بنەمالێ‌.
دخالا دوێ‌ دا، كو من ڤیایە سەنگا بابەتێ‌ خوە بێخم سەر، ئەڤ رابونێن مە ل سەر بنبركرنا هەر جورە توندوتیژیەكێ‌ نە دبەرامبەری ژنان دا، بهزرا من، ئەگەر رێژەی ژی بەحس بكەین، ئەم دكارا نەبوینە و ئەگەر توندوتیژی یا بەرچاڤ نەهێتە كرنێ‌، توندوتیژی یا بەردەوامە و یاسا ژی وەك پێدڤی نەشێت ل سەر دەستهەلاتا عەشاییری یا زال بیت و بدەهان ژن، یێن دكەڤنە بن بارێ‌ رەوشت و تیتالان و نە خودانێ‌ بریارێن خوە نە و دڤێت ئەم گرنگیێ‌ ب وان حالەتان بدەین، راستە رێژا خوە كوشتنێ‌ و دیاردا خوە سوتنا ژنان گەلەك گەلەك كێم بویە و هەر چەند دكێم ژی بن، ژبەركو ئازادكرنا ژنێ‌، ئازادكرنا بەرەبابەكی یە، ئازادكرنا مێشكی یە و رولێ‌ ژنێ‌ مل بملێ‌ زەلامی یان د پەروەردەكرنا زاروكی گەلەكە و نابیت ئەم پشت گوهـ بێخین. خالا ژ هەمیان گرنگتر ژی، ئەڤرو، هیچ تشتەك ناهێتە ڤەشارتن و ب دەهان رێكخراوێن تایبەت ب مافێ‌ مروڤی ڤە ل وەلاتێ‌ مە هەنە و راپورتێن خوە بلند دكەن، رێكخراوێن ئازادییا رادەربرینێ‌، رێكخراوێن نەهێلانا توندوتژیژیێ‌ و پێكڤە ژیانێ‌ و زاروكان و ژنان ووووو............تا دوماهیێ‌. دڤێت ژبیر نەكەین ژی، تا راستی ژ درەوێ‌ دهێتە ئاشكەراكرن، ب دەهان نڤیسەرێن وەك ئەڤا ل سەری مە ئاماژە بو دای، دێ‌ گوتارێن خوە نڤیسن و یا من دڤێت بێژم، بلا گوتارا ڤێ‌ نڤیسەرێ‌ بومە زەنگا هشیاریەكێ‌ بیت، كو ئێدی ئەم زێدەتر ل سەر ئاڤاكرنا مێشكی راوەستین.

• الحوار المتمدن- العدد: 4118 - 2013 / 6 / 9 
• دروژناما ئەڤرو ژمارە 1818 دا هاتیە بلاڤكرن.

كەشتییا مرنێ‌!

          هزار دولار.. ئەڤە من چەند جاران بۆ ھەوە دوبارە كر، هەر كەسەك دێ‌ هزار دولاران دەت! ئەڤ دوبارەكرنا وی ژ بەر وێ‌ ژنا گەنج بوو، ئەوا برایێ‌ وێ‌ دگەلدا و هەر داخاز دكر، چەند سەد دولارەكان بۆ برایێ‌ من بهێلە، دا بشێت تا سنورێ‌ وەلاتی ڤەگەریت و چ دی داخازا كێمكرنا پارێ‌ سیاربوونا كەشتیێ‌ ژێنەكەت. ژ بەریكا خوە، من دو سەد دولار كرنە د دەستێ‌ برایێ‌ وێدا و من گۆتە قەچاخچی، درەنگە مە ب رێ بێخە؟ ئەڤە ژی نە ژبەركو ئەو ژن یا جوان و جەحێل بوو و دێ‌ دڤێ‌ سەفەرێدا خوە نزیكی من كەت یان دلێ‌ من مابیتە ب برایێ‌ وێڤە، كو ل كۆلانێن ڤی وەلاتێ‌ بیانی، نە كەڤیتە سەر جاددان. بتنێ‌ هەر رۆژەكا گیروبوونا مە و تا قەچاخچیەكێ‌ دی بدەست دكەڤیت، ئەم گەلەك پاران ل هوتێل و خارنگەهان د مەزێخین و ئەڤە ژبلی خوە ڤەشارتنا مە ژ پۆلیسان.

ئەم ل كەشتیێ‌ سیاربووین و مە دا بەحرێ‌. سێ‌ جاران ئەم نزیكی سنورێن وەلاتێ‌ یونانێ‌ د بووین و قەچاخچی ب بەهانا پولیسێن زێرەڤانیا سنوری دكەن، ئەم د ڤەگەراندینە نیڤا بەحرێ‌ ڤە. دووماهی جار، ئەڤێن د نیڤا كەشتیێدا، دەست ب قیژییا كرن و نیڤا كەشتیا مە تژی ئاڤ بوو. هندا دەست ب لاڤاكرن و هیڤیێن خوە گەهاندنە بەر پەرێن عەسمانی و هندان دەست ب هەوار هاتنێ‌ كرن و هندان ژی ب چ تشتێ‌ ل بەر دەست، بهەمی هێزا خوە ئاڤ ژ كەشتیێ‌ ڤالا دكرن. بتنێ‌ قاچاخچی نەبیت، چۆخكێ‌ سەرئاڤ بوونێ‌ ب سەر ملێن خوە داگرت و عەسلی ل پشتا خوە شداند و خوە سەرنشیڤی ئاڤێ‌ كر.

 كەشتی نقومی ئاڤێ‌ دبوو و هەر كەسێ‌ چۆخك ل پشتێ‌، ب سەر ئاڤێ‌ كەت و یێن وەك من بێ‌ چۆخك و ئەڤێن دانعەمر و زارۆك، كەتنە لاڤەلاڤێ‌ و من ئەو هێلان و خوە هاڤێتە چۆخكێ‌ قەچاخچی، من ملێن وی گرتن و ئەز و ئەو پێكڤە بن ئاڤ بووین. ژبلی بزاڤا سەرئاڤبوونێ‌، ئەوی ب پێهنا و هەر هێزا د لەشیدا هەی، ئەز ژ خوە ددامە پاش. ژ من و ژ وی! من چۆخكێ‌ وی بەرنەدا و من نەهێلا سەرێ‌ وی سەرئاڤ بیت و چپكا هەوای بگەهیتە ناڤ سیهێن وی، تا ژ بێهنێ‌ مالق بویی و وەكی ئاڤا دەریایی لێ‌ هاتی و تەزیتر. من چوخكێ‌ وی د بەردا ئینا خارێ‌ و ل سەر ئاڤ بوونێ‌، رەخ و دوورێن من هەمی یێن بووینە كەلەخ و بیرا من چوو سەر فلمێ تایتانیك! مانا مە دوێ‌ ئاڤا تەزی و وێ‌ شەڤ تاریێدا، زێدەتر ژ چەند دەمژمێران ڤەكێشا و كەشتیەكا رزگاركرنێ‌، ئەم یێن ساخ و نیڤ ساخ و كەلەخێن مری ژ ئاڤێ‌ دەرئێخستین.

هێشتا قەچاخچیێ‌ دبێژیت، هەر كەسێ‌ سەفەرێ‌ بكەت، چ مەزن چ زارۆك بیت، دڤێت هزار دولاران بدەت و ئەو ژنا گەنجا جەحێل یا بدەڤ و لێڤێن ویڤە بوویە میچرك، بەلكویە، كێمتر پارەی ژ وێ‌ وەرگبریت، دا برایێ‌ وێ‌ ڤەگەریت وەلاتیڤە.

 ژ بەریكا خوە من دوو سەد دولار كرنە د دەستێ‌ برایێ‌ وێدا و من گوتە قەچاخچی، درەنگە، كەشتیێ‌ ب رێ‌ بێخە؟ ئەڤە ژی، نە ژبەركو ئەو ژن یا جوان و جەحێل بوو و دێ‌ دڤێ‌ سەفەرێدا، خوە نزیكی من كەت یان دلێ‌ من مابیتە ب برایێ‌ وێڤە، كو ل كولانێن ڤی وەلاتێ‌ بیانی نە كەڤیتە سەر جاددان. بتنێ‌ ئەز دزانم ئەڤە سەفەرا مریانە و ئەڤێن لدوورێن ڤێ‌ كەشتیێ‌ خرڤەبوین، ساخ و نیڤ ساخ و مری دهاتنە بەرچاڤێن من.

 

 

 

 

 

 

 

ـ د رۆژناما ئەڤرو ژمارە 1824 بلاڤبوویە.


الثلاثاء، 8 مارس 2016

هەلكێشكرنا دیمەنێن تراژیدی ژ رۆمانا (امراة من ضباب)*

تراژیدیا وەك تێگەهـ:
تراژیدیا بتێگەهێ‌ ئازار دهێت، دكەڤلوژانكێ‌ كارێن هونەری یان ئەدەبیدا دەردكەڤیت و دبیت پشت بەستنێ‌ ل سەر چیروكەكا مێژوی بكەت. ئەڤ رۆمانا ل بەردەست ژی ژوان رۆمانایە، كو چەندین تراژیدیا تێدا بەرچاڤدبن، رۆماننڤیسی ژ خەیالا خوە و ژ تەكنیك و ئەو ئالاڤێن ل بەر دەست، چ رودانێن راستبن یان پشت بەستن ب رودانێن بۆ هاتینە ڤەگێران یانژی هێڤێنێ‌ خوە ژ خەیالێ‌ وەرگرتبن، رۆمانا خوە نڤیسایە. دڤی دەربارەیدا گوتنەكا (ئوستافیو باز) نڤیسەرێ‌ ئەمریكا لاتینی یا هەی، دبێژیت "نڤیسەرێ‌ رۆمانێ‌ جیهانێ‌ سەروشنوی دروست دكەت". دڤێ‌ رۆمانا ئاراستەكریژی دا، رۆماننڤیسی گەلەك دەرگەهـ قوتاینە و دوان هەمی دەرگەهانرا، ئێشو ئازارێن مللەتێ‌ كورد دهەڤیرێ‌ رۆمانێدا بەرهەڤ كرینە و برەنگەكێ‌ ئەدەبی، داناینە بەر دەستێ‌ خواندەڤای و رۆمانەك ل سەر رۆمانێن كوردی زێدەكریە، بەلێ‌ بنڤیسینا عەرەبی.

زمانێ‌ پێهاتیە نڤیسین:
رۆمان لبن ناڤێ‌ (امراە من چباب)، یانكو ژنەك ژ مژێ‌ هاتیە چاپكرن. بزمانێ‌ عەرەبی هاتیە نڤیسین و ژخواندنا من بۆ رۆمانێ‌، كا ژچ ئەگەر ئەڤ رۆمانە ب عەرەبی بیت و نەك بكوردی! بهزرا من، رۆماننڤیسی هەولدایە، پەیاما خوە راستەوخو بگەهینتە جیهانا عەرەبی. دوێ‌ پەیامێدا، هەمی كارەسات و دەردەسەریێن بسەرێ‌ مللەتێ‌ كورد هاتین و دئێك ژ وەلاتێن عەرەبی و ئیسلامی دابۆیە و ڤان وەلاتان هیچ هەلویستەك، نەیێ‌ ئاینی و نەیێ‌ مروڤایەتی نەبۆینە و بەروڤاژی بۆینە بەشەك ژ ئەنجامدانا تاوانێ‌، ئەو ژی ب هاریكاریكرنێن سەربازی و ماددی و تاوی راددەی، وەك تشتەكێ‌ كەلتوری دناڤوان وەلاتاندا، كچ و ژنێن كوردان وەك كەنیزە، سەرەدەری دگەلدا كرینە. خالا دوێ‌ كو رۆمان بزمانێ‌ عەرەبی بهێتە نڤیسین، شارەزاییا نڤیسەری ددارشتنێ‌ و ڤی زمانیدایە و ژبیرنەكەین، رۆمانا بزمانێ‌ عەرەبی بهێتە نڤیسین، دێ‌ خواندەڤایێ‌ وێ‌ زێدەتر هەبیت ژ رۆمانەكا بكوردی ـ بادینی بهێتە نڤیسین! ئەو ژی ژبەرنەبۆنا، زمانەكێ‌ ستاندەردێ‌ كوردی و ژڤی روانگەیژی، دناڤ كورداندا، كێم دێ‌ هێتە خواندن. 

جوانیا زمانی و دارشتنێ‌:
دخواندنا رۆمانێ‌ دا تشتێن گەلەك جوان، لێكئینانێن جوان، دارشتنەكا ئەدەبی و یاریكرن بپەیڤان دكەڤنە بەرچاڤێن مروڤی، دهەمیان ژیدا مروڤ هەست ب دەستهەلیا نڤیسەرێ‌ رۆمانێ‌ دكەت و مروڤ هەستدكەت، رۆماننڤیسی ژلایەنێ‌ ئەدەبی و سنعەتكاری ددارشتنێ‌ دا، خوە ماندیكریە.

بێبهاكرنا مروڤایەتیێ‌:
نڤیسەرێ‌ رۆمانێ‌ بخوە ئێك ژ قوربانیێن حوكمرانیەكا سەقەت بۆیە، دسەردەمێ‌ رژێما بەعسدا و وەك زیندانیەكێ‌ سیاسی، گەلەك ژ تەمەنێ‌ خوە دژورێن تاریڤە بۆراندیە. رودانێن رۆمانێ‌ گەلەك دیمەن ژ ئەنفالان پەلكێش كرینە و خرابكرنا گوندا و دەربەدەركرن و ئەو زوری و زورداریێن ژلایێ‌ دەستەكێن رژێمێڤە، ل سەر خەلكێ‌ سڤیل و بێگونەهـ دهاتنە ئەنجامدان.

كوچبەری و روژئاڤا و كەلتورێن جودا:
جوداتر ژ نڤیسەرێن كورد ئەڤێن ل هاندەران دژین، دنڤیسینێن واندا، مروڤ هەست دكەت ئەو نەشیاینە خوە دگەلوان جڤاكان بگونجینن و شوونا ژیارا هاندەران ب پێشكەفتن و رەوش و تیتالێن وانڤە بۆ مە ڤەگوهێزن و دنڤیسینێن خوەدا بەرجەستە بكەن، دێ‌ بینی نڤیسینێن وان هەر ب قەلەمەكێ‌ گوندی و ب رەوشت و تیتالێن كوردەواری هاتینە نڤیسین و گەلەك جارانژی زێدەتر ئەو خوە رازیدكەن، كو ژیارا ل كوردستانێ‌ هەی، هەمی نەخوشی و پاشڤەمان و ژبەرئێكچوونە. لێ‌ دڤێ‌ رۆمانێدا، نڤیسەری، بدیمەنێن جوان و دەربرینەكا جوان، رویێ‌ راستێ‌ وەلاتێن ئەوروپی بۆمە بەروڤاژیكریە و كا كوچبەر دچاڤێن واندا و دمامەلەكرنا واندا دچاوانە و ب چ رەفتار، سەرەدەریێ‌ دگەلدا دكەن، ئەڤە ژی دچەند روداناندا دیاردبیت، دەما قارەمانێ‌ رۆمانێ‌ هەڤژینیێ‌ دگەل كچەكا، نە ژنەتەوێ‌ كورد پێكدئینیت.

چیروكێن عەشقێ‌:
درۆمانێدا، چەندین چیروكێن عەشقێ‌ دكەڤنە بەرچاڤ، لێ‌ چیروكا سەرەكی، بۆ عەشقا (هەرمان)ی ژبۆ (شرین)ێ‌ ڤەدگەریت، لێ‌ ئەڤ چیروكە سەرناگریت و (شرین)ا هەڤالا وی دگەل كورەكێ‌ دی بناڤێ‌ (وائل تیجەر)ی، پەیوەندیێن خوەیێن حەژێكرنێ‌ بەردەوامیێ‌ ددەتێ‌. ئەو كورە ژی ژ نەتەوەكێ‌ دی، نە كورد، باب عەجەم فرس و توركە و دایك عەرەبە، ئەو ژی هێمایە بۆ (عەرەب و تورك و فارسان)، ئەڤە هەمی ژی لبەر چاڤێن هەرمانی، كو هەردوو ل وەلاتێ‌ هولەندا كوچبەر بۆینە، لێ‌ ئەڤ پەیوەندیە گەلەك ناڤەكێشیت و ئەو كور لبن ماددێن بێهوشكەر (شرین)ێ‌ بێهوش دكەت و دەستدرێژیێ‌ ل سەر كچینییا وێ‌ دكەت. ژلایەكێ‌ دیڤە، هەرمان پشتی ژ شرینێ‌ بێهیڤی دبیت، هەڤژینیێ‌ دگەل كچەكێ‌ بناڤێ‌ (ئەلیسا) پێك دئینیت و چاوان باوەرییا وان بكەسێن روژهەلاتی ناهێت و لدوماهیێ‌ و بێ‌ ئەگەرەكێ‌ بەرچاڤ، هەڤژینا وی (ئەلیسا) دگەل دەیكا وێ‌، كورێ‌ وی درەڤینن یان چیروكا (ئازاد)ێ‌ هەڤالێ‌ وی و هەڤژینا وێ‌ (هێلانێ‌)، كو لئێك ژگوندێن كوردستانێ‌ دەستپێكریە و هەڤژینی دگەل ئێك، پێك ئینایە و دەما كوچبەری وەلاتێ‌ ئەمریكا دبن، چاوان (هێلان) خوە ژێ‌ ددەتە بەردان و لدووڤ كەسەكێ‌ بیانی دكەڤیت و لدوماهیێ‌ (ئازاد) بۆ پاقژكرنا شەرەفا خوە، برێكێن قەچاخ قەستا ئەمریكا دكەتە ڤە ژ بۆ كوشتنا (هێلانا) هەڤژینا خوە و پشتی وێ‌ دكوژیت، بۆ دیاردبیت، لبن كارتێكرنا هلكێشانا جگارێن ئەفیونی ئەو رەفتار كرینە. لدوماهیا رودانێن رۆمانێ‌، هەرمان و شرین هەردوو ڤەدگەرنە كوردستانێ‌ و برییا كاركرنێ‌ دكومپانیەكێدا، چیروكا وان دەست پێدكەتە ڤە، لێ‌ هەردوو جارەكا دی ڤەدگەرن وەلاتێ‌ هولەندا و دا تولا خوە ژ (وائل تیجەر)ی ڤەكەن. ئەڤە و چەند چیروكێن دیێن عەشقێ‌ بەرچاڤ دكەڤن، وەك هەبونا لەیلایێ‌ و دیسان شەهناسێ‌، كو ل هەولێرێ‌ ناس دكەت.

چیروكێن بەختی (چەنس):
درۆمانێ‌ دا دوو چیروكێن سەرنج راكێش دكەڤنە بەرچاڤێن خواندەڤای، ئێك چیروكا (زاروكێ‌ ئەنفالان) تەیموری، كا چاوان زەلامێن رژێمێ‌ دئەنفالێن سالا 1988ێ‌ دا هزاران زاروك و گەنج و ژن و پیر، دكرنە دزیلێن عەسكەری دا و بەرەڤ باشور و روژئاڤایێ‌ عیراقێ‌ دبرن و بساخی بن ئاخدكرن و چاوان زاروكەك شییا ژڤێ‌ كومەلكوژیێ‌ رزگاربیت و خوە بگەهینتە مالەكا عەرەبان و ئەو وی دپارێزن و ڤەدگەرینن باژێرێ‌ سلێمانیێ‌ لدەف مروڤێن وی. دچیروكا دوێدا، دەما قارەمانێ‌ رۆمانێ‌ دكەشتیەكێدا و دنیڤا بەحرێ‌ دا، دبینن، كو كەشتیەكا دی بسەر نشینێن وێڤە یا نقومی بەحرێ‌ بوی و ئەو دهەوارا وان دچن، ئەو ژی خوە دهاڤێتە ئاڤێ‌ و ژنەكێ‌ رزگار دكەت، دەما ژ ئاڤێ‌ دەردئێخیت، دەردكەڤیت خوشتیڤییا وی، كو هەر ژدەما ئەو هاتیە زیندانكرن، ژ ئێك دووركەتینە و كەسێ‌ ژوان نەزانی، یێدی بچ سەرداچووی.

ئەگەرێن تراژیدییا:
ددرێژاهیا حوكمرانیا عیراقێدا و بتایبەتی لسەر دەمێ‌ رژێما بەعسا ژناڤچوویی، هەردەم میناكێ‌ دەستهەلاتەكێ‌ دهێتە بەرچاڤ، میناكەك خویناوی، خوین رشتن، كومەلكوژی، ئەشكەنجەدان، دەربەدەركرن و بێبهاكرنا مروڤایەتیێ‌ و ئەڤە هەمی ژی ژبەر دیڤێ‌ هزروبیرێن سیاسی و جوداهییا نەتەوەی. ڤەگێرانا چیروك و تراژیدیایێن ڤان هەمی بێبهاكرن و بنپێكرنا مروڤایەتیێ‌، بەشەكن ژ وێ‌ مێژوا تەحل، ئەڤا مللەتێ‌ كورد ل باشورێ‌ كوردستانێ‌ دناڤدا بووری. ڤەگێرانا ڤان رودانان ژی ب زمانەكێ‌ ئەدەبی بیت، نڤیسەر بەشەكێ‌ بچووكێ‌ وێ‌ تراژیدیایێ‌ بیت، تراژیدیایەك دناڤ كونجێن تاری ڤە هاتبیتە توماركرن، دێ‌ زێدەتر زیندیبوون دناڤ وان وێنە و دیمەنانرا هێنە بەرچاڤكرن. ئەڤە ژی ژ گەلەك روویان ڤە بەرچاڤ دبن، هەر ژ روویێ‌ ئیستاتیكا و دارشتن و زمانیڤە، ژ رویێ‌ بێبهاكرنا مروڤایەتیێ‌ ڤە، كومەلكوژیێ‌ و گوند كاڤلكرن و زیندان و ئەشكەنجەدان، ژ رویێ‌ كوچبەریێ‌ و خوەگونجاندنا دگەل عەقلیەتا وەلاتێن پێشكەفتی، ژ رویێ‌ عەشق و دلداری و رولبینینا بەختی (چەنسی) دهاریكارییا رستنا رودانێن چیروكێ‌ دا و كا رۆماننڤیسی چەند شیایە ڤان هەمی دیمەنان بەروڤاژی بكەت و رۆمانا خوە پێ‌ بگەهینتە ئاستەكێ‌، هەردەما ئەڤ رۆمانە دكەڤیتە دناڤا دەستێن خواندەڤانیدا، ئەو ژ خواندنا وێ‌ ڤەنەبیت، تا دگەهیتە دوماهی لاپەر.

زمانێ‌ پێهاتیە نڤیسین:
خالا لاوازا ڤێ‌ رۆمانێ‌ كو بزمانێ‌ عەرەبی هاتیە نڤیسین، خواندەڤا هەست بشروڤەكرنێ‌ و چیردرێژكرنێ‌ درودانان دا دكەت و تاوی راددەی هندەك جار مروڤ هەست دكەت مروڤ یێ‌ بەرەڤ گوهدانا سمینارەكێ‌ ڤەدچیت و ئەو ژی بهزرا من، رۆماننڤیسی یا هەولدای، رویێ‌ ڤان هەمی نەكبەتییان بگەهینتە جڤاكێ‌ عەرەبی و ئیسلامی، لڤێرەژی رەنگە هەمان بۆچوون بۆ خواندەڤایەكێ‌ عەرەب نەبیت، ئەوا خواندەڤایەكێ‌ كورد دناڤدا دبینیت، دەما رۆمانێ‌ دخوونیت، بەلێ‌ ئەڤە نابیتە ئەگەر، لاوازییا رۆمانێ‌ دناڤرا بهێتە ڤەشارتن. ئەگەر ئەڤە بیتە لاوازی ژی بۆ رۆماننڤیسی، بەلێ‌ دهەماندەمدا دبیتە رەنگەكێ‌ تراژیدیایێ‌، ژبەركو رۆمان ب ئێش و ئازار و رودانێن خوە ڤە، یا ئاراستەكری یە بۆ عەقلێ‌ عەرەبی.


• نزار ئەحمەد بامەرنی، امراە من چباب، رۆمان، قەبارێ‌ مەزن 333 لاپەر، چاپا ئێكێ‌، 2015 چاپخانا هاوار دهوك.
• دروژناما ئەڤرو ژمارە 1838 ، روژا 8/3/2016 دا بلاڤبویە.