الجمعة، 19 أبريل 2013

هزرڤان، چاوان یاریان ب زمانی دكەت!


عبدالرحمن بامەرنی
هەر چەندە مروڤی بخو زمان یێ‌ خولقاندی، لێ‌ ئەڤە نە رامانا وێ‌ ئەوە كو زمانی سحر و (تەلسم)ێن خوە یێن تایبەت نەبن. پێشكەفتنا زمانی ژی هەر هوسان بو یە و سنعەتكاری بو هاتیە كرن و زمانە مروڤ ژ جیهانا گیانەوەران جوداكری، كو بتنێ‌ برییا رەنگی و قەبارەی و بێهنێ‌ و تامكرنێ‌، ئەڤ هەردوو جیهانە دگەهنە ئێك. داهێنانا مروڤی نە بتنێ‌ د ئاخفتنێ‌ دا یە و ئەگەر ئاخفتن بتنێ‌ بو مەبەستەكا یان هزرەكا راستەوخو دناڤبەرا مروڤی و وەرگری دا بیت، لێ‌ زمانی هەمان هەسەت و هەمان ئەرك نینن كو بتنێ‌ ڤێ‌ پەیوەندیێ‌ دروست بكەت و لڤێرە ژی ئەز دهێمە سەر كاكلكا بابەتێ‌ خوە یێ‌ من مەبەست پێ‌، ئەو ژی زمانێ‌ داهێنانێ‌ یە و ئەڤ زمانە د شێت چ تشتی ب خولقینیت، كو پێشتر مروڤ  لێ‌ د هایدار نەبون و ئەو چ سحر و تەلسمن، زمان گرێكێن وان ڤەدكەت.  
دێ‌ نشتمانا خوە نازینم، شعرا هوزانڤان )هزرڤان(ی یە د كوڤارا چاڤدێر ژمارە 123 ێ‌ دا بلاڤ بویە، ئەگەر وێنەیەكی ژ ڤێ‌ شعرێ‌ وەربگرین، ژبلی یاریكرن ب پەیڤان، هوزانڤان وێنەیەكی ب زمان دئێخیت و هەر كەسێ‌ پیچەك گوهێ‌ شعری هەی و پیچەك ژ حەژێكەرێن خاندنا شعرێ‌ بیت، ژ ڤی وێنەی نابوریت. دبیت ژی ب چەند جاركی دگەل ڤی وێنەی دا بژیت، هوزانڤان دبێژیت:
سترانەكێ ب چاڤەزەرێن مامزەكێ دگۆتن بەند
وێ ئاوازێ ب خوەرا برم
بێ های ل چەرخا سەمایێ سەرخۆش كرم
سەرخۆش د لاندكا شەڤێ دا بێ دابڕان

د وێنێ‌ ئێكێ‌ دا، دەما ستران (بەندا)ن ب چاڤێن مامزێ‌ دبێژیت، پێدڤی ناكەت خاندەڤا پسیار بكەت یان لهیڤیێ‌ بمینیت كا ستران بێژ كی یە و چ رەگەزە، دبیت سروشت بیت و دبیت بێدەنگی بیت و خەیالا هوزانڤانی بخوە بیت و دبیت ژی داهێنانا هوزانڤانی بیت، كو برییا وێ‌ ئاوازێ‌، سترانێ‌، بەندێ‌، خوە پاڤێژیتە بەروكەكێ‌ دی و سنعەتكاریێ‌ د وێنەیەكێ‌ ئاسایی دا بكەت و ئەو تشتێ‌ وی بڤێت بینتە زمان، ئەو ژی حەژێكرنا خوە و سەرسام بونا خوە و شەیدایی بونا خوە بو سروشتێ‌ نشتمانێ‌ خوە دیار بكەت، كو چاڤێن مامزێ‌ وەك ئالاڤەكێ‌ جوانیێ‌ بو ڤێ‌ مەبەستێ‌ بكار ئینایە. هوزانڤان دبێژیت (وێ‌ ئاوازێ‌ ب خوە را برم)، لڤێرە خەیالا هوزانڤانی نە وەك خەیالێن كەسێن دی یە، ژبەركو لێگەریان و مژویلاهیێن هوزانڤانان جوداتر لێگەریانن ل تشتێن نوی، هوزانڤان حەز دكەن، ئەو وێنەیێ‌ دئێخنە د خەیالا خوە دا، لڤینەكا دی بدەنێ‌ و كەنگی هوزانڤان شیا دگەل وێ‌ لڤینێ‌ رحەكێ‌ ب وێنێ‌ خوە ب بەخشیت، هینگێ‌ دێ‌ شێت شعرەكا جوان بەرهەم ئینیت و بەرهەم ئینان ژی ب رامانا خولقاندانا تشتێن نوی، ژ بەركو هوزانڤان وێنەیان دبینیت و ب سنعەتكاری و ئەزمونا خوە یا شعری و مەعریفی، گیانی پێ د بەخشیت.
 ئەگەر ل سەنگ و هێزا ڤی وێنەیێ‌ شعری سەح بكەین و بزانین كا هوزانڤانی دڤێ‌ شعرێ‌ دا چ یاریكرن د زمانی دا كریە، دێ‌ دڤی وێنەی دا بینین كو هوزانڤانی چاڤێن مامزێ‌ بتنێ‌ بو راكێشانا خاندەڤای وەرگرتینە، ئەگەر نە ئەو سترانا هوزانڤان ب گوهداریا وێ‌ سەرخوش بوی، ل سەر خاترا چاڤێن مامزێ‌ بتنێ‌ نە هاتیە بەر گوهێن وی، بەلكو ئەو سەرخوشیا هەنێ‌ ژ سروشتی و سحرا سروشتی بو یە، هوزانڤانی دڤێت حەژێكرنا خوە بو ڤی سەروشتی د دەرزەكا شعری را دیار بكەت، كو دگەل نشتیمانێ‌ خوە بژیت و وەسف بكەت، هوزانڤان برییا ڤی وێنەی حەژێكرنا خوە دیار دكەت، پەنا نە بریە وێنەیەكێ‌ راستەوخو و سالوخەتدانێ‌، بەلكو ئالاڤێن وی و پەیڤێن وی و زمانێ‌ وی هەر دەم ژ كەسێن دی دڤێت جوداتر بیت، كەنگی هوزانڤان شیان ڤی زمانی جوداتر بكەن و سنعەتكاریێ‌ تێدا بكەن، شعرا وان ژی هند دێ‌ رەواجا خوە زێدەتر وەرگریت و دێ‌ یا مەقبول تر بیت ژ لایێ‌ خاندەڤای ڤە. 
تایتلێ‌ هوزانێ‌ یاریكرنەكا دی یە هوزانڤانی بكار ئینای، كو خاندەڤا ب ڤێ‌ شعرێ‌ ڤە بهێتە گرێدان و خوە ژ خاندنا وێ‌ بێ‌ بار نەكەت كو هەمی خەلك ب جورەكی و دوا ب نشتمانێ‌ خوە ڤە دگرێداینە و حەز دكەن ڤێ‌ نازاندنێ‌ بدەنێ‌، لێ‌ ئایا دێ‌ شێن خوە دگەل زمانێ‌ هوزانڤانان هەڤبەر بكەن.

مەقبولیەت د شعرێن (شەعبان سلێمان)ی دا



عبدالرحمن بامەرنی

كەنگی شعر دێ‌ یا مەقبول بیت، دەما نویاتی تێدا هەبیت و ئەگەر هەمی تشت پێش وەخت هاتبنە بەحسكرن ژی، هینگێ‌ دێ‌ پەیاما شعرێ‌ چ بیت؟ كراسكرنا تشتان یان وێنەكێشان و لێگەریان، ئایا ئەڤە بەسن كو ئەم بشێین تشتەكێ‌ نوی بەرچاڤ بكەین و خەلكی پێ‌ سەرسام بكەین، ئەگەر ئەم نەشیاین سەرنجا خەلكی ژی ل ڤان تشتان راكێشین، ئەم دشێین بێژینە خو ئەم یێ‌ نویاتیان دكەین! ئایا نویاتی لاسایكرنا تشتێن بەری خویە ب كراسكرنەكا دی و ئەگەر ئەم خوە بڤێ‌ چەندێ‌ رازی بكەین، ئەم دشێین یێ‌ بەرامبەر ژی رازی بكەین.
 ئەگەر ل ئەزمونا گەلەك هوزانڤانان ژی ڤەگەرین، یێن بوینە سیبەرا هندەك هوزانڤانێن بەری خوە و حەز دكەن ب زمان و وێنە و دیتنێن وان موركەك دی و كراسەك دی بكەنە بەر شعرێن خوە. گەلەك جاران ژی هندەك وێنە دناڤ شعران دا ب بەرچاڤێن خواندەڤای دكەڤن، ژ سیبەرا هوزانڤانی بخوە دەرباز نابن و ب مەرەما نویكرنێ‌ و داهێنانێ‌ و لێگەریان ل تشتێ‌ نوی، لێ‌ ئەو وێنێ‌ هەنێ‌ ژ بلی خو بەرزەكرنا هوزانڤانی، چ رامانێن دی نینن و ئەڤە ژی سەدەمەكە كو گەلەك بەحس ل شعرا نوی دهێتەكرن، كو شعرەك مژەوی و ئاسێ‌ یە بو خواندنێ‌ و چ تام و خوشی تێدا نینە. 

ئەگەر ژڤی روانگەی ئەزمونا هوزانڤان (شەعبان سلێمان) بو بابەتێ‌ خو وەربگرین، كە چ بەرنیاسبونا ڤی هوزانڤانی، زێدەتر ب كارتێكرنا شێوازێ‌ خاندنا وی یە بو شعرێن خوە، كو شیایە زومێ‌ بو شاعریەتا خوە راكێشیت و شیایە شعرا خوە دناڤ خەلكەكی دا مەقبول بكەت. ئەگەر ئەم بێژین نەخێر خەلكی بتنێ‌ ڤەجنقین ژ شعرا  بناڤ نویخازا ڤێگاڤێ‌ هەیە، دێ‌ ئاخفتنا مە بەروڤاژی دەركەڤیت، كو خاندن بخوە ژی هونەرەكە و داهێنانەكە و ئەڤ هوزانڤانە شیایە ڤێ‌ باوەریێ‌ ب زڤرینتە ڤە و شیایە ڤێ‌ دویركەفتنێ‌، ئەڤا بناڤ شعرا نویخاز پەیدابوی، تا راددەیەكێ‌ باش ڤەگەرینیت. 
هەر چەندە بابەتێ‌ من دڤێت بەحس بكەم، نە ئەوە كا وەرگرێ‌ شعرێ‌ كی بیت و هوزانڤان بو كێ‌ بنڤیسیت یان ژی شعر بو جوری بیت یان بو هەمیان بیت، بتنێ‌ یا من دڤێت بینمە زمان، كا گوتنا شعرێ‌ (ئیلقا) چەند هاریكارە كو شعر بكەڤیتە د قالبێ‌ خوە یێ‌ دروست دا و چەند یا هاریكارە كو خاندەڤا هەست ب هەبونا شعرێ‌ بكەت. 
ژ خاندنێن من بو شعرێن ڤی هوزانڤانی جوداتر كو ئەز گوهداریا هەمان شعر بكەم یا ئەز ل سەر راوەستیایم و من ژ دەڤێ‌ وی گوهلێبوی، ئەگەر مروڤ هەڤبەركرنەكێ‌ ژی بدەتێ‌، هوزانڤان هەولددەت ئەو رحا ب شعرێن خوە ب بەخشیت، زێدەتر بشێوێ‌ زارەكی بگەهینتە گوهێن خەلكی یان كو هوزانڤان بڤێ‌ تەكنیكا هەنێ‌، سەنگا خوە و سنعەتكاریا خوە زێدەتر تەرخان دكەت، كو شعرا وی و گوتنا وی پێكڤە ببنە ئێك رح، ئەڤە ددەمەكی دا ئەگەر ئەم ل وێ‌ باوەرێ‌ بین كو پێناسەییا شعرێ‌ لەقاندنا تشتێن نە لڤە و گرتنا وێنەیێن نوی یە، كو پێش وەخت بو مە یێن خاندەڤا ئەو وێنە تشتەكێ‌ ئاسایی بن و سەرنجا مە نە راكێشابن، لێ‌ ب دەستكاریا هوزانڤانی، ئەو وێنێن هەنێ‌ بوینە تشتەكێ‌ زیندی.
 هەر چەندە دبیت بهزرا گەلەك رەخنەگر و شروڤەكارێن شعری، ئەڤ تەكنیكا هەنێ‌ یا تەمەن كورتە، لێ‌ ئەز بخوە ب تشتەكێ‌ تەندروست دزانم و وەك هەر تشتەك دی، داهێنانەك دی، خاندنا شعرێ‌ داهێنانەك زیندی یە و دڤێت هوزانڤان ل سەر شعرێن خوە راوەستیت و كەنگی هوزانڤانی زانی دگەل شعرا خوە بژیت، كەنگی هوزانڤانی هەست پێكر كو ئەو دگەل وێنەیێن شعرا یێن بوینە ئێك جەستە، هینگێ‌ پەیاما شعرێ‌ بخوە دێ‌ گەهیت و گێچێ‌ مەقبولیەتا وێ‌، فركەكا دی ل خوە ددەت. لێ‌ ئەڤ مەقبولیەتا هەنێ‌ ژی تا راددەكی دێ‌ ل سەر حسابا نویكرنێ‌ دشعرێ‌ دا بیت و تا راددەیەكی ئەو فەزایێ‌ وێنە تێدا دهێتە كێشان، دێ‌ لبن باندورا ئیقاعێ‌ جهێ‌ خوە كەت، گەلەك جاران ژی جورە لاسایكرنەك د وێنەی دا پەیدا دبیت، كو ئەو وێنێ‌ هەنێ‌ د سەر جوانیا خوە را و د سەر وێ‌ داهێنانێ‌ را یا شاعری ب خواندنا خوە پێ‌ بەخشی، لێ‌ وێنەكێ‌ نەیێ‌ نوی یە و زیندیبون و رح تێدا نینە، ئەڤە وەك خاندەڤایەك بخوینیت یان دەما دكەڤیتە سەر روپەلێن روژنامێ‌ یان كوڤارەكێ‌.

لێگەریان د شعرەكا (مەسعود خەلەف)ی دا


عبدالرحمن بامەرنی
ئەم هەمی دنڤیسین و ئەو كەسێن دنڤیسن ژی گەلەكن و ئەم دشێین ژ ڤێرە بابەتێ‌ خوە دەست پێبكەین، ئەو چ تشتن مە مژوولی نڤیسینێ‌ دكەن؟ رەنگە نڤیسین بخو تشتەكێ‌ ب ساناهی بیت، لێ‌ ئەو تشتێن مە پالڤەددەن بو نڤیسینێ‌ هەر ئەو تشتن یێن سەنگی ددەنە نڤیسینا هەر ئێك ژ مە. نڤیسین بخو تێكەلەكە ژ ناخێ‌ نڤیسەری و ژ هزرو بیركرنەڤەیا نڤیسەری و لڤێرە ژی تا ئەڤ كارلێكە دناڤبەرا هەردوویان دا روینەدەت، نڤیسین نەشێت قالبێ‌ خوە یێ‌ دروست بگریت. ئەگەر ئەڤە بو نڤیسینێ‌ ب رەنگەكێ‌ گشتی بیت و خاندەڤا خوە دناڤرا ب بینیت، دگەل شعرێ‌ گەلەك جوداتر و زیق تر ئەڤ چەندا هەنێ‌ رەنگ ددەتە ڤە و ئەڤ ئێكگرتنا هەنێ‌، گەلەك ب هێزتر دیار دكەت.
پەیڤێن داخدای، ناڤێ‌ شعرەكا هوزانڤان (مەسعود خەلەف)ە دكوڤارا نوبون دا بلاڤ بویە، دێ‌ هەولدەین ڤێ‌ كارلێكێ‌ دناڤبەرا نڤیسینا وی و وی بخوە دا ئاشكەرا بكەین و ئایا ئەو ئێكگرتنا هەنێ‌، دناڤبەرا هەردوویان دا، چەند یا خورتە؟ 
د ڤێ كێلیێ دە من كەس نە دیت ژ بلی تە،
و من خوە دەخیلی روونشتنێن بەر ئێڤارێن تە دكر

هوزانڤان ب راشكاوانە و ژ ناخێ‌ خوە یێ‌ دگەل تشتەكی د ئاخڤیت، پێش وەخت ژی دزانیت دڤێ‌ ساتێ‌ دا ئەو دگەل خوە یە و بو كەسێ‌ نانڤیسیت، چنكو ئەو تشتێ‌ دگەل د ئاخڤیت، كەسەكێ‌ دویرەدەستە و نە دەنگێ‌ وی دگەهتێ‌ و نە هەناسەیێن ئێك گوهـ لێدبن. هوزانڤان یێ‌ دیار دكەت، كو ئەو جهێ‌ پێڤە گرێدای، چ ئەو جهـ بیت یێ‌ لێ‌ ژ دایك بوی یان یاریكێن زاروكینێ‌ لێكرین یان ژی ئەڤیندارا خوە لێ‌ هێلای یان ژی حەزكرنا وی بو وێ‌ ئاخێ‌ بیت، ئەو جهە یێ‌ دناخێ‌ وی دا و چ تشتەك جهێ‌ وی ناگرن و نەشێن حەزێن وی تێر بكەن. 
هەموو خاچەرێك، د بەر پێلێن شەڤستانێن ئەرزان رە دبوورن،
و نێزیكی سەد سالەكی ئەم دهزرین،
دا كۆ دەستێن دیرۆكێ یێن شكەستی،
د بێهنڤەدانێن مشەختیا ڤێ هەلبەستێ دە ببینن.
دڤی پارچێ‌ دا، هوزانڤان مە رادكێشیتە وان هەمی تشتێن وی مژوول دكەن، وان ئەگەرێن بوینە سەدەما دووركەتنا وی ژ جهێ‌ ژ دایكبونا وی. هوزانڤان یێ‌ دوزا پارچەبونا وەلاتێ‌ خوە بەر چاڤ دكەت، هوزانڤان یێ‌ خاندەڤایێ‌ خوە برێكا هەستێن خوە و خەریبیا خوە مە دكێشتە بابەتەكی كو د روژانەكێ‌ دا و د سال وەختەكی دا، دیروكێ‌ غەدرەكا ل وی و وەلاتێ‌ وی كری. ئەڤرو دووركەتنا وی و خەریبیا وی ژ كێلەكا ئەو لێ‌ ژ دایكبوی و ژ كێلەكا یاریێن وی یێن زاروكینیێ‌ لێ‌ ماین، یێ‌ خەموكی و نە ئارام كری! ئەو خەریبیا هەنێ‌ نە بتنێ‌ كارتێكرن ل تەندروستیا وی كریە و ئازارێن جەستەیی گەهاندینێ‌، بەلكو دەرونێ‌ وی هەمی نە ئارام كریە و چەند خوە بتنێ‌ دبینیت، ئێكسەر خوە دگەل دا ژبیر دكەت. هوزانڤان برییا ڤی وێنەی كودێ‌ ڤێ‌ خەریبیێ‌ و بەرزەبونێ‌ بو مە یێن خاندەڤا ئاشكەرا دكەت، ئەو ژی دەما دبێژیت (نێزیكی سەد سالەكی ئەم دهزرین)، ئەگەر ل مێژویێ‌ ژی بزڤرین هەر ل نێزیكی ڤی دەمی یە كو وەلاتێ‌ وی تێدا هاتیە پارچەكرنێ‌. لێ‌ شاعر لڤێرە بتنێ‌ ناراوەستیت و تەئكیدێ‌ دكەت، كو ئەو پارچەبونا هەنێ‌، د دەمەكی دا بریار ل سەر هاتیە دان، كو بهزرا وی گەلەك یێ‌ بێ‌ بها و ئەرزان بویە، دەما دبێژیت (هەموو خاچەرێك، د بەر پێلێن شەڤستانێن ئەرزان رە دبوورن)، یان كو نە بتنێ‌ دیروكێ‌ مافێن وی و ئاخا وی و سەروەریا وی بن پێكرینە، بەلكو ژ ئەگەرێ‌ تشتەكێ‌ بێ‌ بها ئەڤ چەندا هەنێ‌ رویدایە و ژ بەر هندێ‌ ژی دبێژیت (دەستێن دیرۆكێ یێن شكەستی)، كو بهزرا وی دیروك گەلەك تشتان دناڤ پێلێن خوە را بەرزە دكەت و راستیان ڤەدشێریت و بێ‌ دادیێ‌ دكەت. 
ئەگەر لڤێ‌ گرێدانا دناڤبەرا شعرێ‌ و هوزانڤانی دا ڤەگەرین و بزانین كا ئەڤ كارلێكە چەند یا بهێزە و تا چ رادە راستگوویی تێدا دیارە، دەما دبێژیت (د هشێ هەلبەستێ دە پیرەمێرەك ژ دایك بوو)، یانكو ئەگەر ئەو وەك هوزانڤان خوە ب گەنج ژی بزانیت، لێ‌ ڤێ‌ خەریبیێ‌ ئەو ب هەمی هەستێن وی ڤە بەرەڤ پیراتیێ‌ ڤە بریە.


بوچی ئەم شعران دنڤیسین و (قەرهرەمان سەرگەلی) وەك نمونە




ئێك ژوان پسیارێن ئالوزیێ‌ لدەف هەر هوزانڤانەكی دروست دكەت، دەما كەسەك دبێژتێ‌ تو بو شعرێ‌ دنڤیسی؟ براستی پسیارەكا د جهێ‌ خوە دایە، ئەگەر مروڤ ژ هەر خودان كارەكی یان خودان ئارەزویەكێ‌ بكەت كا ئەگەر چبونە دەست ب وی كاری بوی! لێ‌ ئالوزی ئەوە دەما چ بەرسڤێن گونجای ب ڤی كەسی یان ڤی هوزانڤانی نەبن و خوە ب بەرسڤێن لاوەكی ڤە ب شەپلینیت. ئەگەر شعرێ‌ وەبگرین كو هەولدانەكە بو گوهورینا تشتێن نەگوهور یان ئەركێ‌ وێ‌ ئەوە تشتێن جێگیر و نەلڤ ب لەقینیت! ئەگەر هوزانڤانی وەربگرین كا ئایا ئەركێ‌ وی ئەوە تشتێن نە جوان جوان بكەت یان یێن نەجوان تشتەكێ‌ جوان ژێ‌ بەرهەم بینیت. (ژانێن دوهی) ناڤێ‌ شعرەكا قەهرەمان سەرگەلی و ناڤێ‌ پەرتوكا وی ژی هەمان ناڤە، دێ‌ هەولدەین ل وان تشتان بگەرین یێن بەرسڤا ڤێ‌ پسیارێ‌ بو مە روهن دكەن. دوێنەكی دا دبێژیت:

خوەزیێن من گوهێن خوە ڤەچنین
 ئەڤ وێنەیە ژ سەرڤە سەرڤەی نەهاتیە و ئەڤە ژی وێ‌ رامانێ‌ ددەت كو خودیێ‌ هوزانڤانی دناڤ كوراتیا خوە دا، فەزایەكێ‌ بو خو دروست دكەت، فەزایەكی وێنە دكەت هەر وەكو ئەو هزر دكەت و دبینیت. ڤەچنینا گوهان، وێنەیەكێ‌ گەلەك جوانە و ب هوستایانە هاتیە دارێتن، ژبەركو ئەم چ جار فێرنەبوینە كو خوزیان ژی گوهێن هەین، لێ‌ دەما خوزی گوهێن خوە ڤەدچنن، ئەڤە ئاماژەیە كە بو لڤاندنا تشتەكێ‌ جێگیر و مەرج نینە ژی ئەو لڤاندنا هەنێ‌ هەر دەم بو تشتەكێ‌ (رەق) بهێت، ژبەركو دەستەواژەیێن هوزاڤانی هەر دەم دنازك و دگەل وان تشتان كارلێكێ‌ دكەن، یێن هەستیار و تژی هەست و سوزداری.

ئەز یێ‌ بوویمە داویا بەرمایكێن خوە 
 ل لاشێ‌ خەونێن مری دگەرم
دەما ئەم دبێژین وێنە دئاخڤیت، ئەم راستیەكێ‌ دبێژین كو وێنەیێ‌ شعری ژ تشتێن نەبوی دهێتە دروستكرن، ئەو نەبونا هەنێ‌ ژی ژ چ ڤالاتیا نادەركەڤیت و ئەم دێ‌ د شاش بین ئەگەر ئەم بتنێ‌ خوە ب ئیلهاما شعرێ‌ ڤە بهێلین، ژبەر كو شعر بخوە تەخەبونا هزرانە، لێگەریانە و سەربورن و دكەڤنە سەر ئێك، ئەنجام ژێ‌ تشتەكێ‌ نوی پەیدا دبیت، شعرا نوی ژی زێدەتر ل سەر وێنەی دهێتە ئاڤاكرن و هوزانڤانێ‌ زیرەك ژی یێ‌ بڤێت بزانیت ئەو بوچی شعرێ‌ دنڤیسیت، دڤێت ل كویراتیا خوە، شعرێ‌ سەراڤ بكەت! ل وان تشتان بگەریت یێن خەلك جێگیر و نە لڤ دبینن. دەما هوزانڤان دڤی وێنەی دا دبێژت (ئەز یێ‌ بویمە داویا بەرمایكێن خوە)، دخو بخو دا ئەڤە وێنەیەكێ‌ جوان و نویە، ئەگەر ئەم هەمی بزانین بەرمایك چنە و بەرمایكێن مروڤی چنە، لێ‌ داویا وان بەرمایكان، یانكو دوماهیا دوماهیا خەون و خوزیێن مروڤی. دوێنەیێ‌ دوێ‌ دا دەمێ‌ دبێژیت (ل لاشێ‌ خەونێن خوە دگەرم)، هەم وێنە تەمامكرنا وێنێ‌ پێش خویە و دیسان یێ‌ هیڤیەكێ‌ ژی رادگەهینیت كو خوە رازی بكەت، بەلێ‌ هێشتا هیڤییەك یا هەی و یێ‌ هەولدانێ‌ دكەت كو خالەكێ‌ ببینیت و بەردەوامیێ‌ ل سەر وێ‌ خالێ‌ بكەت. دگەل ڤێ‌ ژی شیا رحێ‌ و جوانیێ‌ ب تشەكی ب بەخشیت كو پێش وەخت مە بو دوماهیا هەر تشتەكی دزانی، بەرمایك یانكو بشاڤتنا تشتەكێ‌ باش، چ خێر و بێرات تێدا نەما بیت. 
ئەگەر هندەك وێنان، ئەڤێن ئاما
نج ژ نڤیسینا بابەتی، ژڤی دەقی داڤ كێش بكەین:
 (هەناسێن خوە/ د وەلاتێ‌ حەزێن من دا ئاكنجی بكە) یان (پەلاتینكا هیڤیێن من/ دناڤ لەهیا مرار بوونا خەونێن خوە دا نەنڤینە) یان  (ئەز پتر ژ تە/ دناڤ ئازرینا مێیاتیا تە دا دگەڤزم) یان (داڤ داڤ پرچا ژیانێ‌ بڤەهینە). 
ئەگەر ل هەردوو رێزێن دوماهیێ‌ ژڤی دەقی ژی سەح بكەین: 
پرتێن كەڤالێ‌ روویساتیا خوە لێك بدە
دا بن گوهێن ئەڤرویا تە بشێم ب ئالیسم 
یانكو هەمی بیرهاتنێن حەژێكرنا من و خوە بینە بیرا خوە ڤە و دگەل وان هەمی روژێن من و تە عەشق تێداكری، دا ئەم بشێین د ئەڤرو دا وەك ئەم هەین، وان هەمی تشتێن بوینە بەربەست و ئەنجامێ‌ لێك نەگەهشتنێ‌ و دویر كەتنێ‌، یێن ئەم ل ئاقارێن جودا راوەستاندین، نێزیكی ئێك بكەین، دا حەژێكرنا خوە رێك بێخینە ڤە. ئەگەر ئەڤە شروڤەكرنەك بیت و خەلكی دەستەواژەیێن خوی ێن تایبەت بو دەربرینێ‌ هەبن لێ‌ هوزانڤانی جوداتر، وێنەیەكێ‌ شاعیرانە و وەسفەكا جوان و وێنەكێ‌ زیندی ئینایە، دەما دبێژیت (بن گوهێن ئەڤرویا تە بشێم ب ئالیسم).